MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 119

Vooruitgang in de behandeling

Ondanks de lange geschiedenis van kanker is effectieve behandeling van patiënten met kanker pas vijftig jaar mogelijk . Lange tijd bleven de mogelijkheden om in te grijpen beperkt tot chirurgie , vanaf het begin van de twintigste eeuw kwam radiotherapie beschikbaar , chemotherapie is van de laatste decennia . De vorderingen van de radiotherapie zijn onderwerp van de hoofdstukken hierna . In de volgende paragrafen van dit hoofdstuk worden de belangrijkste ontwikkelingen van de chirurgische en chemotherapeutische behandeling bij kanker samengevat .

Locatie van BCRA1-gen op chromosoom 17 . Een mutatie van het BCRA-1 gen gaat gepaard met een verhoogd risico op borstkanker en eierstokkanker .

DNA-mutaties zijn ook het centrale mechanisme bij het ontwikkelen van kanker ( carcinogenese ) langs chemische weg . Hierbij maakt langdurige beschadiging van weefsel , bijvoorbeeld door ontstekingen , cellen gevoeliger voor meerdere mutaties . Dit proces is bekend als ‘ multihit ’ carcinogenese . Ioniserende straling veroorzaakt breuken en mutaties in het DNA . Ook hier zijn meerdere opeenvolgende mutaties betrokken bij het ontstaan van kanker .

Virussen blijken op een ingenieuze wijze mutaties in cellen te kunnen veroorzaken ; hierbij wordt genetisch materiaal van het virus ingebouwd in het DNA van geïnfecteerde cellen . Meerdere virussen hebben specifieke genen die in staat zijn normale cellen te transformeren tot kankercellen ; men spreekt dan van oncogenen . Uit het onderzoek van Michael Bishop en Harold Varmus , virologen van het National Cancer Institute ( USA ), is gebleken dat virale DNA-sequenties in het DNA van normale cellen kunnen voorkomen . Door mutaties kunnen deze protooncogenen zich gaan gedragen als oncogen .

Chirurgie

De chirurgische behandeling van uitwendige tumoren , vooral borstkanker , werd al in de achttiende eeuw beschreven . De ingrepen zonder verdoving ( anesthesie ) moeten vreselijk zijn geweest . Tussen 1867 en 1876 opereerde de beroemde Weense chirurg Theodor Billroth ( 1829 -1894) 170 patiënten met borstkanker . Slechts acht patiënten waren drie jaar later nog in leven . De chirurgische behandeling van kanker kwam in verschillende centra in Europa en Amerika pas goed tot ontwikkeling nadat verdoving en ontsmetting ( antisepsis ) gangbaar waren

Nieuwe inzichten in de moleculaire biologie van kanker

117