MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 102
G.J. van der Plaats
Gerardus Jacobus van der Plaats werd in 1903 in Utrecht
geboren als jongste van vier kinderen. Zijn vader was
houtsnijder en het gezin had het niet breed. In tijden van crisis
werd regelmatig uit de gaarkeuken gegeten. Zijn oudste broer
Ben (1891-1958) mocht voor rekening van de stad Utrecht de
middelbare school volgen en ging daarna in Utrecht wis- en
natuurkunde studeren. Hij raakte als natuurkundige verzeild in
de radiologie en kreeg de leiding van het röntgenlaboratorium
van de interne universiteitskliniek in Utrecht bij
prof. dr. A.A. Hijmans van den Bergh. Hierdoor geïnspireerd
ging hij ook nog eens geneeskunde studeren. Gerard, die
Orthovolt röntgenapparaat voor rotatiebestraling in het ziekenhuis St. Annadal (1970)
orthovoltbehandelingen. De belangrijkste verbetering was
de introductie van rotatiebestraling. Dit is een methode
waarbij tijdens de bestraling de röntgenbuis om de
patiënt draait, terwijl de stralenbundel steeds op dezelfde
plek in het lichaam gericht blijft.
Bovendien werd in de
meeste ziekenhuizen
aan radiumtherapie
gedaan.
Speld die de examenkandidaat
bij het behalen van het examen
ontving. Op de speld is een
stralende Rotalix röntgenbuis
afgebeeld.
Ben als zijn grote voorbeeld zag, ging na het gymnasium ook
geneeskunde (Utrecht) studeren waarna hij door zijn broer in
de radiologie ingewijd werd. Hij kreeg daarbij de gelegenheid
zich in het beroemde Holzknecht-instituut in Wenen te
bekwamen in de röntgendiagnostiek en bij Holfelder in
Frankfurt am Main in de radiotherapie. Kort daarna werd Ben
hoogleraar röntgenologie in Batavia en volgde Gerard hem in
Utrecht op als hoofd van het röntgenlaboratorium van Hijmans
van den Bergh.
In 1930 vertrok hij uit Utrecht om in het Natuurkundig
Laboratorium van Philips in Eindhoven te gaan werken. Hij
werd echter al snel overgeplaatst naar de Medische Afdeling
van Philips, maar bleef betrokken bij de ontwikkeling
van apparatuur. In diezelfde periode werkte hij ook als
radiotherapeut in het R.K. Binnenziekenhuis te Eindhoven.
100
Van der Plaats was
Met de röntgendiagnostiek mocht hij zich daar niet bemoeien.
zeer ambitieus en
bezorgde zijn afdeling
het ziekenhuis Calvariënberg in Maastricht, maar bleef als
in Maastricht snel nationale
adviseur aan Philips verbonden. Hij was inmiddels 32 jaar
en internationale uitstraling.
oud en werd datzelfde jaar door het Nederlandse Olympisch
De samenwerking met Philips was daarbij van grote
Comité als schermer afgevaardigd naar de Olympische spelen
betekenis en voor alle partijen profijtelijk. Philips kreeg
van Berlijn, Hitlers spelen. Gerard was een fervent sporter en
goed gedocumenteerde rapporten en adviezen over hun
een enthousiast en verdienstelijk schermer. Zijn verblijf in
apparatuur, het ziekenhuis kon onder gunstige financiële
Berlijn versterkte zijn bewondering voor alles wat Duits was .
voorwaarden over de nieuwste apparatuur beschikken
Zijn moeder was Duitse, hij sprak vloeiend Duits en van jongs
en Van der Plaats kon publiceren en wereldwijd lezingen
af aan bewonderde hij de Duitse wetenschap en de Duitse
geven en congressen bezoeken. Het werd in Calvariënberg
natuurkundigen. In de oorlog ging dat problemen geven.
In 1936 accepteerde hij een benoeming als radioloog in