MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 101

Van der Plaats had zich voor de oorlog vooral Röntgenkaustiekmethode of contacttherapie geconcentreerd op de radiotherapie. Hij had tot 1936 in Eindhoven als radiotherapeut De röntgenkaustiekmethode of contacttherapie berust op het principe dat de gewerkt en was wetenschappelijke intensiteit van de röntgenstraling omgekeerd evenredig is aan het kwadraat geïnteresseerd in de zogeheten van de afstand tot de bron. Dus als de afstand tot de bron verdubbelt neemt contacttherapie. Dit is een elegante methode de intensiteit van straling met een factor 4 af. Bij een huidtumor die één om huidkanker te bestralen. Hij heeft deze centimeter voor een röntgenbron wordt geplaatst ontvangt, louter geometrisch beschreven en klinisch geëvalueerd en is gezien, weefsel een centimeter onder de huid nog maar 25% van de dosis van er in 1938 in Utrecht op gepromoveerd. het tumoroppervlak. Indien dan ook nog gebruik gemaakt wordt van weinig In 1936 bestraalde hij in Maastricht al 175 doordringende röntgenstraling van 20-50 kV, dus straling waarvan de energie patiënten (contact- en dieptetherapie); sterk door het weefsel geabsorbeerd wordt, is het mogelijk oppervlakkige over radiumtherapie zegt het jaarverslag tumoren te bestralen zonder het diepere weefsel te beschadigen. Van der van dat jaar niets. Waarschijnlijk had hij de Plaats zag deze methode bij Henri Chaoul in de Charité in Berlijn, onderzocht radiumbehandelingen vervangen door en beschreef het werkingsmechanisme, waarna Philips geschikte apparatuur contacttherapie. Ook Twaalfhoven heeft ontwikkelde. De hoge lokale dosis was meestal bereikbaar met bestralingstijden vanaf zijn aanstelling radiotherapie gegeven, van enkele tientallen seconden, waardoor uit de hand bestraald kon worden. hoewel bij hem meer de nadruk lag op de Omdat de tumor als het ware werd weg geëtst, noemde Van der Plaats het diagnostiek. röntgenkaustiek. Deze naam is echter nooit ingeburgerd. Ook tumoren in de Behalve contacttherapie waren er in die tijd weinig nieuwe ontwikkelingen. Er mondholte en aan de baarmoedermond waren met deze methode bereikbaar. De methode is nog lange tijd toegepast, vooral ook door dermatologen. werd uitsluitend ‘orthovolt’ bestraald. Dit wil zeggen dat het spanningsgebied van de röntgenbuis onder de 300 kV bleef, waardoor het doordringvermogen van de straling beperkt was. Ook was in die tijd de ligging en grootte van een in de diepte van het lichaam gelegen kankergezwel niet nauwkeurig te bepalen en moest de stralingsapparatuur met een soort timmermansoog ingesteld worden. De dieptebestralingen waren daardoor onnauwkeurig. Pas in de jaren vijftig kreeg Nederland met het telekobalttoestel en de lineaire versneller de beschikking over krachtiger apparatuur. Nog veel later werden er instelmethoden ontwikkeld om nauwkeuriger te kunnen richten. Ook Philips was betrokken bij die ontwikkelingen, maar Maastricht was hiervoor geen testsite. De radiotherapie bleef in de Limburgse ziekenhuizen beperkt tot Röntgenbuis voor röntgenkaustiek. Uit het proefschrift van Van der Plaats (1938). (Privébezit) 99