LightWorld Fabrika Aydınlatmaları Sayı 40 | Page 76
74
Ayşe Özkiper
Etik ve Teknik Projelendirme Danışmanlık Firma ortağı / Aydınlatma Mimarı / İTÜ Mimar
ÜRETIM ALANLARINDA
AYDINLATMA
Ü
retim alanlarında, pek çok diğer etken gibi aydınlatma da doğrudan
verimlilik ve sürdürülebilirlik üzerine etki eder. Aydınlatma, üretim çalışanlarını 2 şekilde etkiler;
1- Motivasyon/Huzur Hissi, yani çalışma
arzusu
2- Güçlü görüş sayesinde iş güvenliği ve
düşük hata maliyeti
Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim
gibi bu etkiyi yaratacak iyi bir aydınlatma
sistemi işlevsel aydınlatma ilkelerine göre
yapılır. Bu noktada aydınlatma tasarımcısı sistemi aşağıdaki ana başlıklar üzerine
kurmalıdır.
1- Işık dağılımı
Üretim alanlarında ışık dağılımı çalışma
alanlarında homojen olmalıdır ve koridorlarla da yüksek kontrast yapmamalıdır. Üretim bantlarının üzerlerinde sürekli
lineer ve paralel yerleştirilen aydınlatma
hatları parlaklık açısından en uygun çözümü sunmaktadır.
Bu noktada özellikle dikkat edilmesi gereken konu ise, üretim bandının veya
üretimde kullanılan malzemelerin parlak
malzemeler olması halinde oluşabilecek
yansıma ve ışık patlamalarının çok olumsuz etkisinin olacağıdır.
Üretim bantlarında homojen aydınlatma
sağlanabilmesi için dikey ışık kaynakları
ilave etmek gerekebilir. Bu tür ışık kaynakları özellikle düşey yüzeylerde yazı,
L I G H T W O R L D
.
40
işaret vb. ayırt edilmesi gereken unsurların olduğu bölümlerde gereklidir.
Elbette üretimin türüne bağlı olarak ışık
şiddeti de değişkenlik arz edebilir. Küçük
parçalarla çalışılan alanlarda güçlü, yansımasız, gölgesiz temiz bir aydınlatma sağlanmalıdır.
Lojistik alanlarda ise makul bir aydınlatma seviyesi ile birlikte enerji tasarruflu
ürünler öne çıkarılmalıdır. Özellikle üretim
alanının giriş-çıkışlarında alan tam olarak
aydınlatılmalıdır. Böylece yavaşlamadan
ve kaza riski almadan taşıma ve yükleme
işlemleri yapılabilir.
2- Işık rengi
Bildiğiniz gibi ışık rengi, nesneleri nasıl
göreceğimizi doğrudan belirler. Bu nedenle üretim tipine uygun ışık rengi seçilmelidir. Yanlış seçimler, çalışanın yanılması ve bazı şeyleri gözden kaçırmasına
neden olabilir. Renk ile çalışılan ürünlerde
veya bölümlerde rengi geri verimi çok
yüksek aydınlatma kaynakları ve doğal
rengi algılamamızı sağlayacak ışık rengi
tercih edilmelidir.
3- Sürdürülebilirlik
Üretim alanlarının çalışma saatleri aydınlatma elemanı seçimine doğrudan etki
eder. Vardiya usulü çalışılan yerlerde aydınlatma sisteminin kullanım süresinin
daha da uzun olacağı düşünülmelidir. Her
durumda verimli ve enerji tasarrufu yüksek
aydınlatma elemanları tercih edilmelidir.
Satın alma sırasında işletme maliyeti
özellikle dikkate alınmalıdır. Üretim alanlarında kullanılan aydınlatma sisteminin
işletme maliyeti çok kısa sürede yatırım
maliyetinin üzerine çıkabilir. Hele de arıza
halinde iş kaybı ve onarım maliyetleri de
düşünüldüğünde, özellikle üretim bantlarının üzerlerinde kaliteli ürünlerin tercih
edilmesi faydalı olacaktır.
Bakım süreleri ve kolaylığı da aydınlatma
tasarımı sırasında özenle ele alınmalıdır.
4. Güvenlik
Üretim alanlarında kullanılacak olan armatürlerin yapılan işin gerekliliklerine
göre toza, suya, kimyasal buhara, neme
ve patlama riskine karşı dayanıklı olması
gereklidir.
Örneğin yanıcı,patlayıcı, parlayıcı maddelerle işlem yapan sanayi kolları, boya fabrikaları, petrol ürünleri üreten fabrikalar,
depolar...
Sonuç
Sonuç olarak, üretim alanlarında kurulacak aydınlatma sistemlerinde, net, dengeli, gözü yormayan, enerji tasarrufu yüksek
ve dayanıklı elemanlar tercih edilmelidir.
En aydınlık, en ucuz, en kolay gibi sınıflamalardan uzak durularak optimize edilmiş bir sistem yaratılmalıdır.
Görsel Kaynaklar:
http://static1.businessinsider.com/
image/5376818e69beddde04998502/
high-tech-farming-the-light-fantastic.jpg