mekansal
bellek
yaratmak,
kentsel
aydınlatmanın
bir
sonucu
ya
da
ürünü
olarak
tanımlanırsa,
mekana
okunabilirlik
sağlamak
ve
alanın
anlaşılabilirliğini
arttırmak
da
aydınlatmanın
kente
katmış
olduğu
önemli
değerler
olarak
adlandırılabilmektedir
(Corten,
2001;
Küçük,
2013).
önemini açıklamaktadır (Sözen, 2000).
Kentte bir mekan algısı ve belleği oluşturmak kentin imajı açısından hayati
önem taşımaktadır. Özellikle gece, bu
bellek ve algıyı yaratmak, aydınlatmanın gücü ile mümkün kılınmaktadır. Eğer mekansal bellek yaratmak,
kentsel aydınlatmanın bir sonucu ya
da ürünü olarak tanımlanırsa; mekana
okunabilirlik sağlamak ve alanın anlaşılabilirliğini arttırmak da aydınlatmanın
kente katmış olduğu önemli değerler
olarak adlandırılabilmektedir (Corten,
2001; Küçük, 2013).
Yaşanabilir kentlerde gece de hayat
vardır ve aydınlatma yaşanabilirliğine
değer katar. (Candela 2010)
Yaşanabilir ve Sevilebilir Kentler İçin
“Aydınlatma Master Planları”
Kentsel aydınlatma artık yaşadığımız
kentlerin yaşanabilir ve kentlileri tarafından sevilebilir olmasında anahtar
bir rol üstlenmektedir. Sadece kentsel güvenlik değil, kentte süregelen
ekonomik yaşama, kentsel sağlığa ve
bireylerin psikolojisine kadar varan
ciddiyetteki önemiyle düşünülmesi
gerekmektedir. Bu anlamda kurulan
insiyatifler, sektörde söz sahibi olan
firmalar özellikle yarışma tabanlı teşvik
programlarıyla sürece katılmaktadır.
Böylelikle kentsel bir başarı yakalanabilecektir.
Son 10 yılda kentsel aydınlatmaları ile
değerlendirilen kentlerde aydınlatma
projelerinin kentsel aydınlatma master
planları ile üretildiği ve yönetildiği
izlenmektedir.
Aydınlatma master planları, birçok
farklı aydınlatma öğesinin kentin farklı
bölgelerinde farklı amaçlara hizmet
eden aydınlatma elemanlarının hepsinin birbirleriyle uyumlu bir şekilde bir
araya gelerek kentte bir bütün oluşturmalarına olanak sağlayacak, hepsini bir
çatı altında toplayacak çerçeve, plan
bütünüdür.
Özellikle kent ile bütünleşmiş ve
aydınlatma master planı ile öne çıkan
ve ödül alan farklı kent örneklerinde;
kentsel kalitenin arttığı, kentsel yenileme ve iyileşmenin sağlandığı, kentsel
çekiciliğin artmasıyla ekonomik olarak
rekabet düzeyinin yükseldiği, yaşayanlar kadar kent ziyaretçileri için de
huzurlu, güvenli, eğlenceli bir kentsel
yaşama erişildiği, kentsel değerlerin ve
kimliğin vurgulandığı, kısacası kentlerin her yönüyle yaşanabilir ve sevilebilir olduğu görülmektedir.
Ülkemizde de kentsel planlamada
yaşanan gelişmeler doğrultusunda
hem sektörel hem planlama anlamında aydınlatma konusunda oldukça ilerleme kaydedilmiş ve kentsel
aydınlatmaya verilen önem artmıştır.
Günümüze kadar olan süreçte ülkemiz-
de bir aydınlatma master plan çalışması yapılmamıştır. O. Sunguroğlu’nun
İstanbul Boğazı ve Çevresi, Aydınlatma
Master Plan Çalışması, 2001, M. Ş.
Sözen’in İstanbul Aydınlatma Master
Plan Ön Hazırlık Çalışmaları, Kadıköy
Bölgesi, 2001 vb. bölgesel ve kısmi
çalışmalar, akademik yayınlar düzeyinde sunulmuştur. Bu çalışmaların sayıca
yetersizliği ve akademik literatürde kalmaları, uygulama aşamasına
geçememiş olmaları, ülke genelinde
kentlerimizin bir aydınlatma master
plan ya da master plan ön çalışmasına
sahip olmaması, bu konuda yetkili kurum ve kuruluşların olmayışının, henüz
parçacıl bir yaklaşımdan çıkamamış
olduğumuzun göstergeleridir.
Doğru bir kentsel aydınlatmanın iyi bir
organizasyon işi olduğu kabul edilirse,
işinde uzman, vizyon sahibi kişilerin
hem kamu hem özel sektörde desteklenmesi ve bir platform oluşturularak
bir araya getirilmesi ve kentsel aydınlatma master planlarının üretilmesi
ülkemizde ilk atılması gereken adımlardan biri olmalıdır (Küçük, 2013).
* Küçük, P., 2013, Kentsel Aydınlatma
Master Planları ve Aydınlatma Master
Planı için bir Rehber Önerisi, İTÜ Fen
Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Yüksek
Lisans Tezi, (Danışman; Doç.Dr. Hatice
Ayataç), Aralık 2013.