Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
“Esasen yasalarımıza göre
uygulamaya yön verme görevi
Gelir İdaresi Başkanlığı’na verilmiş
olup vergi incelemesi yapmakla
görevlendirilen denetim elemanlarına
uygulamaya yön verme gibi bir
fonksiyon yüklenmesi doğru
olmayacaktır.”
Anayasa’nın yukarıda yer alan hükümleri
uyarınca Maliye Bakanlığı bünyesinde
görev yapan vergi denetim elemanlarının
kendilerine kanunla verilmiş yetkilerinin
yine kanunla kısıtlanarak yaptıkları vergi
incelemeleri esnasında görev esaslarının
“Yönetimin bütünlüğü ilkesine” uygun
olarak yeniden belirlenmesinde hukuka
aykırılık bulunmamaktadır. Esasen
yasalarımıza göre uygulamaya yön
verme görevi Gelir İdaresi Başkanlığı’na
verilmiş olup vergi incelemesi yapmakla
görevlendirilen denetim elemanlarına
uygulamaya yön verme gibi bir fonksiyon
yüklenmesi doğru olmayacaktır.
Vergi idaresinin yayımlamış bulunduğu
tebliğ, genelge, sirkülerler ile mükelleflere
verdiği özelgelerin inceleme elemanlarını
bağlayıcı hale getirilmesine özel anlamlar
yüklememek gerekir. Bu durum başka
ülke uygulamalarında da görülmektedir.
Örneğin Fransa’da idare mükelleflerin
sorusu üzerine yazılı şekilde cevap
verdiği andan itibaren verdiği cevapla
bağlı olmaktadır. Hiçbir inceleme elemanı
idare tarafından verilen bu görüşe
aykırı olarak ilave bir tarhiyat isteminde
bulunamaz.8 Ancak 6009 sayılı Kanun’la
yapılan yasal düzenlemelere ilişkin olarak
yayımlanmış genel tebliğ ve sirkülerde
yer alan açıklamalarda yasa hükmünde
yer almayan kısıtlamalara ve kurallara yer
verilerek vergilendirmede yasallık ilkesinin
ihlâl edildiği görülmektedir.
Yasayla yapılan düzenlemede rapor
değerlendirme komisyonlarının
düzenlenen vergi inceleme raporlarını
vergi kanunları ile bunlara ilişkin
kararname, tüzük, yönetmelik, genel
tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu
yönünden değerlendireceği belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan yasal düzenlemeye
ilişkin olarak yayımlanan 425 Sıra No’lu
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde rapor
değerlendirme komisyonları tarafından
yapılacak değerlendirmelerde sadece
Gelir İdaresi Başkanlığı’nca verilmiş olan
en güncel özelgelerin dikkate alınacağı
belirtilmiş olup böylece yasa hükmünde
bir kısıtlama bulunmamakla birlikte
başkanlık kurulmadan önceki dönemlerde
Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından
verilmiş bulunan özelgeler değerlendirme
kapsamı dışında bırakılmıştır.
Fakat bununla da yetinilmemiş, 63 Sayılı
Vergi Usul Kanunu Sirküleri’nde yapılan
açıklamalarla, bu defa hem yasa hükmü
hem de tebliğde belirtilen hususlar tekrar
kısıtlanmıştır. Rapor değerlendirme
komisyonları tarafından inceleme
raporlarının değerlendirilmesinde Gelir
İdaresi Başkanlığı bünyesinde oluşturulan
komisyon tarafından oluşturulan özelgeler
ile taşra birimleri tarafından bunlara uygun
olarak verilen özelgelerin dikkate alınacağı
belirtilmiştir.
Genel tebliğ ve sirkülerde yer alan bu
açıklamalar, en temel idare hukuku
ilkelerinden olan idarede devamlılık
esasının ortadan kalkması anlamına
gelmektedir. İdareler, bir konuda vermiş
oldukları görüşlerini sonradan ortaya
çıkan hukuki gerekçelerle değiştirebilir.