Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
mali müşavir bulundurabilir. Uzlaşmada
mükellefi temsil edecek kişinin avukat
olması şart değildir. Noterde düzenlenen
ve “Uzlaşmaya girmeye yetkili” ifadesini
taşıyan vekâletname sahibi herkes
temsilen uzlaşmaya girebilir.
Uzlaşma sağlanır ise düzenlenen
tutanağın bir nüshası mükellefe derhal
verilir ve bu an itibariyle ödenecek vergi
ve ceza tebliğ edilmiş sayılır. Tutanağın
bir nüshası da üç günü içinde rapor
ile birlikte vergi dairesine gönderilir.
Bu nüsha tahakkuk fişi yerine geçer.
Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde
ödeme yapılır. Uzlaşılan vergi üzerinden
ayrıca normal vade tarihinden uzlaşma
tutanağının imza tarihine kadar gecikme
faizi hesaplanır. Üzerinde uzlaşmaya
varılan vergi ve cezanın süresinde
ödenmemesi uzlaşmanın geçersiz
sayılmasını gerektirmez.
Uzlaşma kesindir. Üzerinde uzlaşılan
ve tutanak ile tespit edilen hususlar
hakkında dava açılamayacağı gibi hiçbir
mercie şikâyette bulunulamaz.
Uzlaşmanın sağlanamaması hâlinde vergi
inceleme raporu vergi dairesine gönderilir
ve mükellef adına düzenlenen ihbarname
ile vergi veya cezalar tarh edilir. Mükellef
bu kez tarh edilen vergi ve cezalar için
tarhiyat sonrası uzlaşma talebinde
bulunamaz. Bu durumda ihbarnamenin
tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde
dava açma veya cezalarda indirim
hakkından faydalanılabilir. Tarhiyat sonrası
uzlaşmada olduğu gibi uzlaşmanın vaki
olmadığı durumda uzlaşma komisyonunun
son teklifi tutanağa yazılır. Mükellefin
dava açma süresinin sonuna kadar son
teklifi kabul ettiğini yazı ile bildirerek
uzlaşmadan yararlanabilir.
Diğer taraftan Tarhiyat Öncesi Uzlaşma
Yönetmeliği’nin 12’nci maddesinin 3’üncü
bendinde önemli bir düzenleme yer
almaktadır. Bu bentte “Tarhiyat öncesi
uzlaşma talebinde bulunan mükellef,
tayin edilen uzlaşma gününden önce
yazılı olarak vergi inceleme raporunu
düzenleyene veya komisyona sekreterya
hizmeti veren birime bu talebinden
vazgeçtiğini bildirebilir. Bu durumda
mükellef uzlaşma istememiş gibi işlem
tesis edilir.” denilmektedir.
“Vergi inceleme raporlarının hızlı bir
şekilde mükelleflere gönderilmesini
sağlayan ancak tarhiyat öncesi
uzlaşmaya başvurduktan sonra
talebin geri çekilemeyeceğini
ve tarhiyat öncesi uzlaşmanın
sağlanamadığı durumda
tarhiyat sonrası uzlaşmaya
başvurulamayacağını öngören
gerekli yasal düzenlemeleri yapmak
yerinde olacaktır.”
Anılan düzenleme tarhiyat öncesi
uzlaşma başvurularının birçok zaman
vergi inceleme raporunun tebliğ
edilmesini hızlandırmak ve vergi
veya ceza tarhiyatını geciktirmek için
yapılır hâle gelmiştir. Zira mükellefler
herhangi bir hak kaybına uğramaksızın
raporların daha erken kendilerine ibraz
edilmesi ve raporları daha uzun süre
inceleme imkânına sahip olmaktadır.
Her ne kadar vergi inceleme raporlarının
rapor sonuçlandıktan sonra ivedilikle
mükelleflere gönderilmesi gerekse
de tarhiyat öncesi uzlaşmanın
sadece bu amaç için kullanılması
sonucunu doğuran düzenleme yeniden
değerlendirilmelidir. Mükelleflerin
gerçek iradelerini yansıtmayan