Sorumlu
Vergicilik Bakışıyla
Son yıllarda AYM’ye yapılan bireysel başvurular
sonucunda alınan kararlar, devletin vergileme
hakkını kullanma şekli ile Anayasa’da
ve Türkiye’nin taraf olduğu AİHS’de yer
alan hukukun temel ilkeleri arasında daha
güçlü bir bağ kurmak için önemli gelişme
olmuştur. Zira AYM’nin 2014 yılından sonra
vergileme konusunda kendisine yapılan
bireysel başvurulara ilişkin olarak aldığı
kararların gerekçeleri, vergilemeyi etkileyen
önemli ilkeler olarak dikkat çekmektedir.
Vergilemenin kanun tarafından öngörülmüş
olması ilkesinin alt bileşenleri olan ulaşılabilirlik
ve öngörülebilirlik ölçütleri bundan sonra
mahkemeler ve idare tarafından daha yakından
dikkate alınmak durumundadır. Bu ölçütler
vergilemede olmazsa olmaz nitelikte olup adil
yargılanma ve mülkiyet hakkının gereğidir.
AYM kararlarının kesinliği ve bağlayıcılığı
bireysel başvuru hakkı kapsamındaki kararlar
için de geçerlidir. Bu nedenle başvuru
sonucunda AYM tarafından verilen ihlal kararları
bağlayıcı olup AYM kararlarına uyulması yasal
bir zorunluluktur. Ancak bu bağlayıcılık bireysel
başvuru ile ilgili olup diğer davalar için AYM
kararlarına uymayı zorunlu kılan yasal bir
düzenleme söz konusu değildir. Diğer taraftan
bu şekilde bir bağlayıcılık olmamakla birlikte
Anayasa’da güvence altına alınan temel hak ve
özgürlüklerden birinin ihlal edildiği iddiasının
tarafları, AYM tarafından verilen bireysel
başvuru kararlarını konusu ve sebepleri aynı
olan benzer davalarda dikkate alınmak üzere
emsal karar olarak sunabilirler. Bu durumda
bireysel başvurular ile ilgili AYM kararlarının
bir uyuşmazlığa bakan yargı mercii tarafından
dikkate alınmaması, “Anayasanın üstünlüğü ve
bağlayıcılığı” kuralını da içeren ve Anayasa’nın
2’nci maddesinde yer verilen hukuk devleti
ilkesi ile evrensel hukuk kurallarına aykırılı
olacaktır.
Bu çerçevede bugüne kadar alınan kararlar
şimdiden vergi yargısı tarafından dikkate
alınmaya başlanmıştır. Bu durum sorumlu
vergicilik anlayışıyla vergi adaletinin
gerçekleşmesine büyük bir katkı sunacaktır.
Bu açıdan vergilemeye ilişkin AYM kararlarının
mükellefler ve vergi profesyonelleri tarafından
yakından takip edilmesinde büyük yarar vardır.
REFERANSLAR
1
Kemal Gözler (2000): Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin
Kitabevi Yayınları.
2
Levent Gönenç (2010): Yasaların Anayasaya Uygunluğunun
Denetimi ve Anayasa Yargısı, Ankara, TEPAV Yayınları.
3
Anayasa Mahkemesi (2016): Tarihsel Bilgi, www.anayasa.gov.tr
4
Hüseyin Ekinci ve Musa Sağlam (2015): 66 Soruda Bireysel
Başvuru, Ankara, Anayasa Mahkemesi Yayınları
5
Ekinci ve Sağlam, a.g.e
6
Ekinci ve Sağlam, a.g.e.
7
Melek Acu (2014): “Bireysel Başvuruya Konu Edilebilecek Haklar”,
TBB Dergisi.
Sorumlu Vergicilik
35