Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Bireysel Başvuru Kararlarının
Vergi Hukukuna Etkisi
Abdulkadir Kahraman
Şirket Ortağı,
Vergi Bölüm Başkanı
Anayasa diğer hukuk kuralları için olduğu gibi vergilemeyle
ilgili düzenlemeler açısından da en yüksek hukuk normudur.
Bu nedenle vergi hukukundaki düzenlemeler normlar
hiyerarşisinin gereği olarak Anayasa’ya uygunluk denetimine
tâbidir. Böylece hem yasal hem de idari düzenlemeler en
yüksek yargı denetimine kavuşmaktadır. Anayasal denetim
soyut norm denetimi, somut norm denetimi ve bireysel
başvuru olmak üzere üç şekilde gerçekleştirilir. Bunlardan
ilk ikisi on yıllardır uygulanmakla beraber, bireysel başvuru
2010 yılında yapılan Anayasa değişiklikleriyle yargı sistemine
dâhil olmuştur. Özellikle 2014 yılından itibaren bu kapsamda
Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından verilen vergilemeye
ilişkin kararların gerekçeleri, vergilemede dikkate alınması
gereken temel ilkeler olarak dikkat çekmektedir. AYM
kararlarının kesinliği ve bağlayıcılığı bireysel başvuru hakkı
kapsamındaki kararlar için de geçerlidir. Bu doğrultuda
idarenin devletin vergi toplama hakkını yerine getirirken
bireylerin Anayasal haklarına bağlı kalmaya daha fazla
özen göstermesi, mükelleflerin vergi sistemine duyduğu
güvenin artmasını sağlayarak sorumlu vergicilik anlayışının
yerleşmesine katkıda bulunacaktı r.
Anayasa Yargısına Genel Bakış
Devletin şekli, yasama, yürütme ve yargı güçleri ile devletin
vatandaşlarına tanıdığı temel hak ve ödevleri düzenleyen
Anayasa bir devletin işleyişinin temelini oluşturur. Bu
nedenle Anayasal düzenlemeler en yüksek hukuk kuralı
olarak tanımlanır ve normlar hiyerarşisinin tepesinde
yer alır. Başka bir ifadeyle diğer hukuki normlar kanun
ve Anayasa’ya, kanunlar da Anayasa’ya uygun olmak
durumundadır. Bu hiyerarşi içinde kanunların Anayasa’ya
uygunluğunun denetlenmesi Anayasa yargısı olarak
Sorumlu Vergicilik
23