Bölüm II: Uluslararası Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Bilgi değişimi alanındaki diğer bir önemli
gelişme ise ABD’nin 2010 yılında
kanunlaştırmış olduğu Yabancı Hesaplar
Vergi Uyum Yasası FATCA’dır. FATCA ile
ABD vatandaşlarının beyan dışı bıraktıkları
gelirlerin tespit edilebilmesi için ABD
mukimi olmayan finansal kuruluşlara
bir kısım yükümlülükler getirilmiş, bu
yükümlülüklere uyulmaması durumunda
Amerikan kaynaklı ödemelerden %30
oranında stopaj yapılması öngörülmüştür.
Söz konusu uyumun temelinde ülkeler
veya ilgili finansal kuruluşlar arasındaki
yapılacak otomatik bilgi değişimi
yatmaktadır.
Uluslararası Bilgi Değişiminin
Yasal Dayanakları
Türkiye’nin bilgi değişimine veya
vergilendirmeye ilişkin bilgi toplama
işlemi yeni bir uygulama değildir. Hangi
durumlarda, nasıl ve hangi bilgilerin
isteneceği 1961 yılından beri yürürlükte
olan Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 148
ve 152’nci maddelerinde düzenlenmiştir.
Ancak Türkiye’nin taraf olduğu çifte
vergilendirmeyi önleme anlaşmaları
haricinde, uluslararası alanda vergi
konularında bilgi değişiminde bulunmak
için yasal dayanak yoktur. Özellikle
Türkiye’nin OECD bünyesinde başlatılan
vergi konularında şeffaf bilgi değişimine
ilişkin girişim ve akabinde oluşturulan
forum ve ülke izlemeleri sonucunda,
Maliye Bakanlığı’nı uluslararası bilgi
değişimi konusunda yetkilendirmek üzere
VUK’un 152/A maddesi mevzuatımıza
dâhil edilerek 12 Haziran 2013 tarihinde
yürürlüğe girmiştir. Özellikle vergi
cennetleri vasıtasıyla oluşan zararlı vergi
rekabetinin önüne geçmek ve vergi
kayıp ve kaçağını asgari düzeye indirmek
üzere Türkiye’nin aldığı tedbirleri aşağıda
başlıklar hâlinde ele almak mümkündür.
Vergi Usul Kanunu’nda Yapılan Düzenleme
6487 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesiyle
VUK’a eklenen 152/A madde ile
uluslararası anlaşmalar gereğince bilgi
değişimi konusu mevzuatımızda ilk defa
düzenlenerek şu hüküm getirilmiştir:
“Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı
veya vergi incelemesi yapmaya yetkili
olanlar, usulüne uygun olarak yürürlüğe
girmiş uluslararası anlaşmalarda
yer alan bilgi değişimi hükümleri
çerçevesinde, Maliye Bakanlığınca tespit
edilecek usullere göre bu Kanunun
birinci maddesinde belirlenen şümulle
sınırlı olmaksızın bilgi toplayabilir.”
Böylece OECD Global Forumu’nun
Türkiye açısından şeffaflık konusunda
uyumsuzluk olarak gündeme getirdiği
ulusal vergi mevzuatında bilgi değişimine
ilişkin bir düzenleme olmaması hususu
giderilmiştir.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları
Zararlı vergi rekabetiyle ve vergi
kaçakçılığıyla mücadelede kullanılan
yasal dayanakların en önemlilerinden
birini Türkiye’nin imzalamış olduğu çifte
vergilendirmeyi önleme anlaşmaları
oluşturmaktadır. Mart 2016 itibariyle
80 ülkeyle çifte vergilendirmeyi önleme
anlaşması bulunmaktadır.4
Vergi Cennetleriyle Yapılan Bilgi
Değişim Anlaşmaları
Türkiye, geniş çifte vergilendirmeyi
önleme anlaşmaları ağının yanı sıra vergi
konularında uluslararası bilgi alabilme
kapasitesini olabildiğince artırmak üzere
2009 yılında anlaşma müzakerelerine
başlamış ve özellikle Türk mukimlerin
yatırım yaptığı yerler başta olmak üzere
bazı ada devletleriyle bilgi değişim
anlaşmaları imzalamaya başlamıştır.
Bu kapsamda Mart 2016 itibariyle
Jersey, Bermuda, Guernsey ve Man
Adası’yla vergi konularında bilgi değişimi
anlaşması imzalanmıştır.
Bu anlaşmalardan Jersey ve Bermuda’yla
imzalananlar her iki ülkenin iç onay
Sorumlu Vergicilik
145