Bölüm I : Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Vergi Hukukunda Yorum Vergi hukukunda yoruma başvurulması “ Kanunsuz vergi olmaz .” ilkesinin ihlal edildiği anlamına gelmez . Yorum , soyut hukuk kurallarının somut hukuki durum , işlem ve olaylara uygulanabilmesi için çeşitli esaslar göz önünde bulundurularak yapılan açıklamalardır . Yorum , yeni bir hüküm getirmez . Mevcut kanun hükümlerinin anlaşılmasını sağlayarak kanunların uygulanma biçimini gösterir . Vergi idaresi kanunları uygularken , vergi yargısı ise yargılama işlemini yaparken yoruma başvurur . Bu kapsamda yorumu gerekli kılan temel nedenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir :
• Mevzuatta kullanılan kelime ve terimlerin zaman içinde anlam ve ifade değişikliğine uğraması
• Kanun hükmünde uygulanması öngörülen durumlara ilişkin zaman içinde muhtelif değişiklikler olması
• Kanun hükmünün başlangıçta yeterli ölçüde açık ve anlaşılır bir şekilde düzenlenmemesi
• Kanun hükmünün düzenlenmesinde genel ifadeler yerine öznel belirlemelere yer verilmesi
• Kanunda kullanılan genel ifadelerin özel durumlara ve olaylara tam olarak uygulanamaması
• Ekonomik değişim ve gelişmeleri kavrayacak kanun değişikliklerinin zamanında yapılamaması , eski hükümlerin öngörülmeyen olay ve işlemlere uygulanmaya çalışılması
• Zamanla ortaya çıkmış mevzuat boşluklarının vergi kayıp ve kaçağına neden olmasının önüne geçme çabaları
• Kanuni düzenlemelerin zamanla rekabet eşitliğini bozucu bir unsur hâline dönüşmesi ve ekonomik çevrimi olumsuz etkilemesinin önüne geçilmeye çalışılması
• Ekonomik ve sosyal değişimlere paralel kanun değişikliği yapılabilmesi için önceden belirlenen öngörülere ilişkin düzenlemelerin tasarlanması gerekliliği
VUK ’ un üçüncü maddesinde “ Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder . Lafzın açık olmadığı hallerde , vergi kanunlarının hükümleri konuluşundaki maksat , hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak uygulanır .” hükmü yer alır . Söz konusu hükmün gerekçesinde yorumun vergi hukukundaki yerine ilişkin şu açıklamalara yer verilmektedir :
“ Bilindiği üzere vergi hukukuna ait konuları kapsayan , usul ve uygulamaya ilişkin hükümleri ihtiva eden VUK ’ ta kanun maddelerinin ne yolla anlaşılması ve uygulanması gerektiği hususuna ışık tutan bir yorum hükmü mevcut bulunmamaktadır . Kanundaki bu boşluk , her ne kadar ihtilaf konusunu teşkil eden olayların çözümlenmesi sırasında , mali yargı mercilerince verilen karar ve çıkan içtihatlarla ve bazen idari mercilerin açıklamaları ile doldurulmaya çalışılmakta ise de bugüne kadarki uygulamalarda uygun bir çözüme ulaşılabilmiş değildir . Bu nedenle VUK ile ilgili olarak hazırlanan bu değişiklik tasarısında vergi kanunlarının ne şekilde yorumlanacağı ve uygulanacağını gösterir bir hükme yer verilmesi gerekli görülmüştür . Esasen Türk hukuk alanında ve yabancı memleketlerin vergi hukukunda , yorumlamanın ne şekilde yapılacağını
Sorumlu Vergicilik 103