Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Tutanak İçeriğinin Oluşturulmasına
Yönelik Çalışmalar ve Tutanağın
İmzalanması
İnceleme süresince mükellefle birlikte
tespit edilen hususlar ile bu tespitlere
ilişkin mükellef ifade ve beyanlarının
birlikte imza altına alındığı inceleme
tutanağı çok önemlidir. İnceleme
tutanağı vergi inceleme elemanı için
raporun dayanağı, mükellef için de kendi
haklılığının, savunmalarının dayanağıdır.
Bu nedenle imzalanmadan önce çok
dikkatlice değerlendirilmeli, tutanakta
yer alan hususların gelecekte rapor
değerlendirme komisyonunda, uzlaşma
komisyonunda ve daha da önemlisi yargı
aşamasında kullanılabileceği düşünülerek
özenle incelenmelidir. İnceleme sırasında
mükellefin avukat veya mali müşavirinin
bulunmasını isteme hakkı bulunmakta
olup bu kişilerin mükellefin yanında
bulunması inceleme sürecinin daha
sağlıklı yürütülmesini sağlayacaktır.
İnceleme tutanaklarında mükellefler
özgürce hiçbir yönlendirme olmaksızın
ifade ve beyanda bulunabilmeli, tutanakta
yer alan bilgilerin doğruluğunu kontrol
edebilmelidir. Bu, incelemenin sağlıklı
yapılabilmesi açısından da şarttır. Ancak
uygulamada bazı inceleme elemanları
mükellefin yerine geçerek onun adına
kendi yazdığı ifadelerin tutanakta yer
alması konusunda ısrarcı olabilmektedir.
Bu durumda mükellefin özgür iradesi
tutanağa yansımamakta ve sonuç
olarak adil, tarafsız bir inceleme
gerçekleştirilememektedir.
“Meslek mensupları sadece
mükellef tarafında olmamalı, daha
iyi çalışan, etkin bir vergi idaresinin
gelişmesine katkı vermeli, tasvip
edilmeyecek, yasak, yanlış, agresif
vergi uygulamalarına taraf olmamalı,
bu yönüyle sadece mükelleflerin
değil, idarenin de güvenilir paydaşları
olmalıdırlar.”
Öte yandan inceleme tutanakları
genellikle önceden mükellefle
paylaşılmamakta, mükellefler inceleme
tutanağını ilk kez müfettişin huzurunda
okuyarak, üzerinde çok da düşünemeden,
itirazlarını dile getiremeden, bilgileri
kontrol edemeden imzalamak zorunda
kalmaktadırlar. Oysa inceleme tutanakları
mükelleflerle önceden paylaşılmalı ve
mükellefin tutanakta yer alan hususlar
hakkında değerlendirme ve kontrol
yapmasına izin verildikten sonra imza
altına alınmalıdır.
Rapor Değerlendirme Komisyonları ve
Mükellefin Dinlenilmesi
6009 sayılı Kanun’la yasal bir statüye
kavuşan Rapor Değerlendirme
Komisyonları’nın amacı, vergi inceleme
raporları üzerine işlem yapılmadan
önce yapılan incelemenin ve inceleme
raporunun hukuka uygunluk açısından
değerlendirilmesi ve varsa hata ve
eksikliklerin giderilmesinin sağlanmasıdır.
Bu yönüyle her yıl yüzlerce rapor okuyan
Rapor Değerlendirme Komisyonları vergi
inceleme raporlarının denetimi yanında
ayrıca incelemelere standart getirilmesi,
normlar hiyerarşisine aykırı tebliğ,
Sorumlu Vergicilik
99