Kozan Magazine گۆڤاری كۆزان | Page 47

‫كۆزان‬ ‫خواردن و‬ ‫سك پێچكر‬ ‫دن‬ ‫یاسین مام ‌ند گاللی ـ ماستەر لە زانستی خۆراك و تەندروستی‬ ‫ه‬ ‫س������ك پێچكردن بۆتە دیاردەیەك و كێش������ەیەك بۆ زۆرێك لە ئێمە، هەرچەندە ئەم دیاردەیە پەیوەندی بە الیەنی تەندروس������تی و دەروونی مرۆڤەوە هەیە، بەاڵم‬ ‫تاڕادەیەكی زۆر پەیوەندی بەو خواردنانەوە هەیە، كە رۆژانە دێنە خواردن.‬ ‫س������ك پێچكردن یان س������ك ئاوس������ان (‪ )Abdominal bloating‬بریتییە لە دیاردەیەكی تەندروستی و سك هەس������ت بە پڕبوون و توندی دەكات بەهۆی‬ ‫ه ‌م ‌ڕ‌نگ‬ ‫ههه‬ ‫دروستبوونی غازاتەوە. ئەم دیاردەیە ڕۆژانە كێشەمان بۆ دروست بە هۆی ئەو نا ڕەحەتییەی هەیەتی.‬ ‫هەندێك جۆر لە خواردن هەیە خواردنیان تەندروس������تە، بەاڵم لە هەمان كاتدا دەبێتە هۆی دروس������تبوونی غازات لە گەدە یان ڕیخۆلە و دەبێتە هۆی بێزاركردن.‬ ‫ئەوانەش هەندێك لەو خواردنانەن:‬ ‫1- شفتی(شوتی)‬ ‫خواردنێكی هاوینی خۆشەوەیس������تە لە الی زۆرێك لە خەڵك، بەاڵم لە وانەیە ببێتە هۆی‬ ‫دروستكردنی غازات و سك ئاوس������ان. هۆكاری دروستبوونی ئەم غازاتە دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫بوونی ڕێژەیەكی زۆری ش������ەكری میوە (فركتۆز)، لەبەر ئەوەی زۆر جار ئەم فركتۆزە‬ ‫بەتەواوەتی نامژرێت لە الیەن ڕیخۆڵەوە، بۆیە دەبێتە هۆی دروست كردنی غازات.‬ ‫2- توی ڕەش یان بالك بیری‬ ‫بالك بیری ڕێژەیەكی زۆر لە مادەی دژە ئۆكسینی تێدایە و لە هەمان كاتدا دەوڵەمەندە‬ ‫بە مادەی پۆلیۆلس (‪ ،)Polyols‬كە زۆر جار دەبێتە هۆی سكپێچكردن، چونكە زۆر‬ ‫دەمێنێتەوە لە كاتی هەرس������كردن و زۆر جار هەمووی نامژدرێت و لە وانەیە ببێتە هۆی‬ ‫سك ئاوسانێكی زۆر.‬ ‫3- كەرتوشی (خرشوف بە عەرەبی):‬ ‫بە ئینگلیزی پێی دەڵێن ‪ Artichoke‬و ڕێژەیەكی زۆر مادەی فركتانز (‪)Fructans‬‬ ‫تێدایە، كە جۆرێكە لە ڕیش������اڵەكان و هەرس نابێت بەهۆی نەبوونی ئەنزیمی پێویست بۆ‬ ‫هەرسكردنی ئەم مادەیە لە كۆئەندامی هەرس، دەبێتە هۆی دروستبوونی غازات و سك‬ ‫هەڵئاوسان.‬ ‫ژماره (4) زستانى 5102‬ ‫‌‬ ‫44‬