Դիլիջանը Բայազետի , Կարսի գրավման տարիներին
Դեռևս ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ երևանյան ջոկատն ուներ 39000 զինվոր : Առաջին ջոկատի հրամանատարն էր Արշակ Տեր-Ղուկասովը ( 11500 զինվոր ), իսկ երկրորդ ջոկատի հրամանատարն էր Միքայել Լորիս- Մելիքովը ( 27500 զինվոր ): Թուրքական բանակը մտադրված էր գրավել Երևանը : Երևանը պաշտպանելու համար երևանյան ջոկատը սկսում է Բայազետի իր մարտավարությունը : 1877 թվականի ապրիլին Տեր- Ղուկասովի շնորհիվ Բայազետն արդեն գրավված էր : Տեր- Ղուկասովը Բայազետում թողնում է 1600 զինվոր և շարունակում պայքարը : Հունիսին բերդը պաշարում են թուրքերը , հայերը համառ դիմադրում են 23 օր ։ Նրանց օգնության է հասնում Տեր- Ղուկասովը , և թուրքերը թողնելով պաշարումը ՝ փախչում են : Հաջողությամբ են պսակվում նաև Միքայել Լորիս-Մելիքովի մղած մարտերը : 1877 թվականին հայռուսական զորքերը ջախջախում են թուրքական զորքին և բացում դեպի Կարս տանող ճանապարհը : Հոկտեմբերին Միքայել Լորիս- Մելիքովը պաշարում է Կարսը , իսկ նոյեմբերին գրավում այն : Նույն թվականին հայերը գրավում են նաև Ալաշկերտի դաշտավայրը : Այդ մարտերի ժամանակ կարևոր դեր էր խաղում Դիլիջանի հոսպիտալը , իսկ Դիլիջանի հոսպիտալում տիրող տրամադրության մասին մենք տեղեկանալ կարող ենք Եկատերինա Բակունինայի նամակներից .
« Հունիսի 26 : Մեզ մոտ ՝ Դիլիջանում , շատ են Բայազետի հերոսները : Ահավոր է լսել և պատկերացնել , որ նրանք դիմացել ենք քսաներեքօրյա պաշարումը : Պատմում են , թե ինչպես ամեն գիշեր նրանցից մի քանիսը պարսպից իջնում էին պարանով ՝ ջուր բերելու համար , սակայն ոչ բոլորն էին վերադառնում : Պատմում էին , թե ինչպես էին թաղում մահացած զինվորներին
նկուղներում , ինչպես աղոթում Աստծուն անձրև գալու համար , ինչպես նրանք վերջապես լսեցին ռուսական բանակի ռումբի ձայնը : Ինչպիսի ՜ երջանկություն էր դա : Բայց եթե ես շարունակեմ այս նամակը , այն ավարտ չի ունենա ։ Ցավալի է , շատ ցավալի ։
Հոկտեմբերի 12 : Սպասում ենք 300 վիրավորների : Մխիթարում է միայն այն , որ այդ զոհերը հաղթանակի արդյունք են : Կարսը պաշարված է :
Հոկտեմբերի 22 : Դուք կհարցնեք , թե ուրախանու ՞ մ ենք արդյոք հաղթանակով . ուրախանում ենք : Մտադրված են գրավել նաև Կարսը , Էրզրումը և Բաթումին ։ Վերջինս պետք է լավ նավահանգիստ կառուցելու համար Կովկասում :
Նոյեմբերի 7 : Փառք Քեզ , Ատվա ’ ծ : Կարսը գրավված է : Երեկ ինձ բերեցին նամակ Թիֆլիսից այս նորության մասին : Չեք կարող պատկերացնել , ինչ ուրախ ենք : Քայլում էի հոսպիտալի մահճակալների կողքով և բացականչում .« Կարսը գավվա ՜ ծ է »: Չորս կողմից լսվում էին ուրախության խոսքեր և բացականչություններ :
Փետրվարի 20 : Խաղաղությու ՜ ն : Այս նորությունը հենց նոր հասավ Դիլիջան : Մենք հենց դրան էինք սպասում :
Մարտի 25 : Ենթադրություններ կան , որ ամբողջ Եվրոպան և Աֆրկան գալիս է մեր դեմ : Սարսափով սպասում ենք հետագա քայլերին ։
13 հուլիսի : Հուլիսի 1-ին , 2-ին , 3- ին կարդացի Մոսկվայի թերթը և ես մղձավանջի ճնշման տակ եմ : Ի ՞ նչ է սա : Անգլիայի և Թուրքիայի միջեւ կնքված պայմանագրում նշվում է , որ մենք ո ' չ Կարս , ո ' չ էլ Արդանան չենք ունենա : Չգիտենք , ի ՞ նչ մտածել , ի ՞ նչ ակնկալել ... »:
Աննա Թորոսյան Դիլիջանի ավագ դպրոց
« Դասավանդի ’ ր , Հայաստան » -ի աշակերտները ՝ « վիկի » հոդվածագիրներ
« Դասավանդի ’ ր , Հայաստան » -ի ամառային դպրոցի աշակերտները երեք օրում 100-ից ավելի հոդված են հրապարակել վիկիպեդիայում :
- Ամառային դպրոցի վերջին ակորդներից է համայնքային ծրագիրը , որի ընթացքում վիկի բառարան խմբագրել ենք սովորում , - ասում է « Դասավանդի ’ ր , Հայաստան » ծրագրի մասնակից Վոլոդիա Գրիգորյանը : Վոլոդիան , ով նաև հայերեն վիկիպեդիայի խմբագիր է , նկատել է , որ ամառային դպրոցի ընթացքում երեխաները գրավոր խոսքում շատ սխալներ են ունեցել : Երեխաների գրագիտությունը բարձրացնելու նպատակով ՝ Վոլոդիան և իր ութ գործընկերները որոշեցին անցկացնել « վիկի » դասընթացներ :
- Ցանկացել ենք բարձրացնել գրագիտության աստիճանը , սովորեցնել տարբեր դարձվածքներ և դրանց
բացատրությունը , նաև սովորեցնել հոդվածներ հրապարակել վիկիպեդիայում :
ՈՒթ ուսուցչի օգնությամբ քսան աշակերտներ առաջին օրը ծանոթացել են վիկիպեդիայում հոդված գրելու գործիքներին : Ապա երեք օր , օրական մեկ ժամով , գրել են հոդվածներ : Վոլոդիան վստահ է , որ , եթե ամեն « վիկի » դասընթաց անցած աշակերտ սովորեցնի իր ընկերոջը « վիկի » հոդվածներ տպագրել , կնպաստի հայերեն վիկիպեդիայի զարգացմանն ու հարստացմանը : Իսկ երեխաները համացանցը կօգտագործեն ոչ միայն խաղերի այլ նաև օգտակար տեղեկություն ստանալու և տարածելու նպատակով :
Գոռ Սարդարյան Դիլիջանի ավագ դպրոց
3