Korakis_SAMOTHRACE_high_res Η ΑΡΩΜΑΤΙΚΗ & ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΣΑΜΟΘ | Page 86

Εργαστήριο Δασικής Βοτανικής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Δ.Π.Θ.

LAMIACEAE

Origanum vulgare L. subsp. hirtum

(Link) A. Terracc.

Κοινές ονομασίες: Ρίγανη, Greek oregano.
Περιγραφή
Φυτό ποώδες, πολυετές με ξυλώδη βάση και ρίζωμα. Βλαστοί όρθιοι ή ανερχόμενοι, χνουδωτοί, ύψους 20-70
cm. Φύλλα αντίθετα βραχύμισχα, ωοειδή ή ελλειψοειδή, οξυκόρυφα, μήκους 1-3 cm, με αραιό τρίχωμα και
κατάστικτα με εμφανείς αδένες. Τα βράκτια είναι πράσινα και διαφέρουν στο μέγεθος και το σχήμα από τα
φύλλα. Τα άνθη φύονται σε πυκνές σταχυόμορφες ταξιανθίες στην κορυφή των βλαστών. Κάλυκας και στεφάνη
με πυκνά εμφανή αδενώδη στίγματα. Η στεφάνη είναι συνήθως λευκή, σπάνια ροδόχρωμη, μήκους 4-7 mm.
Ο καρπός είναι θραυστοκάρπιο και διαχωρίζεται σε 4 μικρά ωοειδή, καφετιά κάρυα.
Οικολογία
Ανθίζει κατά τη διάρκεια του θέρους, από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο. Αναπαράγεται με σπέρματα. Είναι είδος
φωτόφιλο ανθεκτικό στη ξηρασία. Αυτοφύεται σε θαμνώνες, φωτεινά ξηροθερμικά δάση, και σε πετρώδη άγονα
λιβάδια πάντα σε ηλιαζόμενες θέσεις. Απαντά από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 1500 m και σποραδικά
έως τα 1850 m.
Εξάπλωση – Σπανιότητα
Το είδος Origanum vulgare εμφανίζει μεγάλη ποικιλομορφία και εκτείνεται γεωγραφικά από τον Ατλαντικό
μέχρι την Ασία διαμέσου της Μεσογειακής λεκάνης. Το υποείδος Origanum vulgare subsp. hirtum έχει καταγραφεί στην Βαλκανική χερσόνησο, Τουρκία, Κύπρο και Μάλτα. Απαντά στην ηπειρωτική Ελλάδα, Κρήτη και
σε μεγάλα νησιά του Αιγαίου και Ιονίου πελάγους. Η ρίγανη καλλιεργείται σε ξερικά χωράφια κυρίως ημιορεινών περιοχών. Λόγω της ευρείας χρήσης της μεταφέρθηκε βορείως των Άλπεων κατά τον 16ο αιώνα και σήμερα καλλιεργείται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στην Σαμοθράκη το υποείδος hirtum είναι ιδιαίτερα κοινό taxon.
Αρωματικές και Φαρμακευτικές ιδιότητες – Χρήσεις
Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό, αρτυματικό και μελισσοτροφικό. Η ρίγανη αποτελεί το πιο δημοφιλές
μπαχαρικό στις χώρες της Μεσογείου. Μεγάλο μέρος της ετήσιας συλλογής της προέρχεται από αυτοφυή
φυτά. Χρησιμοποιείται και καταναλώνεται αποξηραμένη, αμιγής ή σε μίγματα μπαχαρικών. Το αιθέριο έλαιο
έχει πολύ υψηλή ποσοτική απόδοση και χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και φαρμακοποιία, ενώ η ξηρή
δρόγη ως άρτυμα. Η δράση της θεωρείται τονωτική, αποχρεμπτική, διουρητική, καθαρτική, εμμηναγωγή, αντιψωριακή, αντιεπιληπτική και καταπραϋντική για το πεπτικό σύστημα. Χάρις στις φαινόλες και τα φλαβονοειδή
που περιέχει έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Στη λαϊκή ιατρική το απόσταγμα από τα φύλλα της (οριγανέ-

85