Εργαστήριο Δασικής Βοτανικής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Δ . Π . Θ .
LAMIACEAE
Ballota acetabulosa ( L .) Bentham
Κοινές ονομασίες : Λυχναράκι , φυτιλάκι , λουμινιά , Garden horehound .
Περιγραφή Φυτό πολυετές , φρυγανώδες , με ξυλώδη βάση που φτάνει σε ύψος τα 30-80 cm . Βλαστοί με πυκνό χνούδι και τρίχωμα απλό , αστεροειδές και αδενώδες . Φύλλα αντίθετα , μήκους έως 5 cm , καρδιόσχημα-ωοειδή με οδοντωτές παρυφές . Είναι έντονα ρυτιδωμένα στην επάνω επιφάνεια . Τα άνθη αναπτύσσονται σε σπονδύλους ανά 6-12 στις μασχάλες των φύλλων . Στεφάνη λευκή με πορφυρόχρωμο σχεδιασμό , εσωτερικά φέρει τριχωτό δακτύλιο . Ο κάλυκας στην καρποφορία σχηματίζει ανοιχτό χωνί διαμέτρου μέχρι 2 cm . Ο καρπός είναι θραυστοκάρπιο και διαχωρίζεται σε 4 μικρά , λεία εξωτερικά κάρυα .
Οικολογία Ανθίζει αργά την άνοιξη , από τον Μάιο έως τον Ιούλιο και αναπαράγεται με σπέρματα . Σε φυτώριο μπορεί να αναπαραχθεί και με μοσχεύματα . Είδος φωτόφιλο , ανθεκτικό στη ξηρασία και αδιάφορο για την οξύτητα του εδάφους . Απαντά σε προσήλιους σταθμούς , κυρίως σε φρυγανικές διαπλάσεις , βραχώδη και πετρώδη ξηρά λιβάδια , σε υψόμετρα από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 1700 m .
Εξάπλωση – Σπανιότητα Είδος της ανατολικής Μεσογείου , εξαπλώνεται γεωγραφικά στην Ελλάδα και την Τουρκία ( δυτική Μικρά Ασία ). Είναι κοινό είδος στην ανατολική και νότια Ελλάδα , και ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου . Πολύ κοινό είδος στη Σαμοθράκη σε φρύγανα και υποβαθμισμένους αείφυλλους θαμνώνες .
Αρωματικές και Φαρμακευτικές ιδιότητες – Χρήσεις Είναι φυτό φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό . Το υπέργειο τμήμα θεωρείται διεγερτικό , λιθοδιαλυτικό , και ανθυστερικό . Στη λαϊκή ιατρική από τους τρυφερούς βλαστούς που λέγονται « πανάκια » παρασκευάζονται καταπλάσματα . Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εδαφοκαλυπτικό στην αρχιτεκτονική τοπίου .
77