Εργαστήριο Δασικής Βοτανικής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Δ . Π . Θ .
HYPERICACEAE Hypericum perforatum L .
Κοινές ονομασίες : βαλσαμόχορτο , βάλσαμο , σπαθόχορτο , common St . John ’ s-wort , Perforate St John ’ s-wort .
Περιγραφή Φυτό πολυετές με εκτεταμένα υφέρποντα ριζώματα και με κορυφαίους βλαστούς ισχυρούς , κυλινδρικούς έως 80 cm , τα οποία φέρουν κατα μήκος δύο αντίθετες γωνιώδεις προεξέχουσες γραμμές . Φύλλα αντίθετα , προμήκως ωοειδή ή γραμμοειδή , επιφυή , 1-2 εκ , ανοιχτόχρωμα στην κάτω επιφάνεια , με άφθονους ενδοπεριθωριακούς και μερικές φορές με λίγους επιφανειακούς μαύρους αδένες . Άνθη σε πυραμιδοειδείς κυματοειδείς ταξιανθίες , με σέπαλα λογχοειδή με μελανά στίγματα . Πέταλα τουλάχιστον διπλάσια του κάλυκα με μελανά στίγματα . Στήμονες βραχύτεροι των πετάλων . Πέταλα και στήμονες παραμένοντες . Στήμονες σε δέσμες των 3 ( -4 ). Στύλοι 3 ( -4 ). Κάψα ωοειδής , μακρύτερη από τον κάλυκα , με επιμήκεις ακανόνιστους ή μη κυστοειδείς αδένες .
Οικολογία Ανθίζει από τα τέλη της άνοιξης έως τα μέσα του καλοκαιριού . Απαντάται σε εύκρατα και υπομεσογειακά λιβάδια και σε εύκρατα δάση . Είδος πολύμορφο απαντά σε λόφους , φράκτες , χέρσα εδάφη .
Εξάπλωση – Σπανιότητα Κοσμοπολίτικο είδος το οποίο απαντάται σε όλη την Ευρώπη εκτός από τον Βορρά . Κοινό είδος στην ηπειρωτική χώρα και σε κάποια μεγάλα νησιά , με εμφάνιση σε υψόμετρα έως τα 1500 m ( σπάνια έως τα 2000 m ).
Αρωματικές και Φαρμακευτικές ιδιότητες – Χρήσεις Η δράση του φυτού είναι αντιφλεγμονώδης , στυπτική , επουλωτική και ηρεμιστική . Το βάλσαμο όταν ληφθεί εσωτερικά έχει ηρεμιστική και αναλγητική δράση . Χρησιμοποιείται στη θεραπεία της νευραλγίας , της ανησυχίας , της έντασης και παρόμοιων προβλημάτων . Θεωρείται κατάλληλο βότανο για τις αλλαγές της εμμηνόπαυσης που οδηγούν σε ευερεθιστότητα και ανησυχία . Ωστόσο συνίσταται να μην χρησιμοποιείται όταν υπάρχει έντονη κατάθλιψη και σε καμία περίπτωση αν ο ασθενής λαμβάνει αντικαταθλιπτικά φάρμακα . Χρησιμοποιείται από αιώνων για θεραπευτικούς σκοπούς ( πληγές , εγκαύματα κ . ά .). Ως επουλωτικό πληγών χρησιμοποιείται με τη μορφή καταπλασμάτων ή με τη μορφή ελαίου ( στο οποίο διατηρούνται οι ταξιανθίες του ). Το τελευταίο έχει ένα έντονο κόκκινο χρώμα . Χρειάζεται μόνο προσοχή στη χρήση του ενώ η περιοχή επάλειψης δεν πρέπει να εκτεθεί στον ήλιο . Η αντικαταθλιπτική δράση του φυτού περιγράφεται σε παλιά γιατροσόφια . Πειραματικά δεδομένα αναφέρουν περιπτώσεις μανίας σε ασθενείς που λάμβαναν hypericum και για το λόγο αυτό θα πρέπει οι γιατροί να εξετάζουν αν υπάρχει ιστορικό μανίας ή υπομανίας σε ασθενείς προτού το χορηγήσουν . Πειραματικές μελέτες έχουν δείξει ιοστατική , αντικαρκινική , αντιοξειδωτική , αντικαταθλιπτική και αντιεπιληπτική δράση .
71