Εργαστήριο Δασικής Βοτανικής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Δ . Π . Θ .
BETULACEAE Alnus glutinosa ( L .) Gaertn .
Κοινές ονομασίες : Σκλήθρο , alder
Περιγραφή Δέντρο ύψους μέχρι 30 m με κόμη επιμήκη ωοειδή έως κωνική . Νεαροί κλαδίσκοι γυμνοί , κολλώδεις . Φύλλα 4-13 cm , αντωοειδή μέχρι σχεδόν κυκλικά ή πλατιά ελλειψοειδή , με κορυφή κοίλη , αμβλεία η στρογγυλεμένη . Η βάση είναι πλατιά σφηνοειδής , παρυφές διπλά πριονωτές . Ο μίσχος είναι 1-3 cm , γυμνός ή ελαφρά τριχωτός . Τα νεαρά φύλλα είναι κολλώδη . Άνθη σε ποδισκοφόρους ίουλους . Οι αρσενικοί εμφανίζονται σε μικρές ομάδες στην άκρη των κλαδίσκων από το προηγούμενο της άνθησης καλοκαίρι . Καρπός κάρυο σε ταξικαρπία μορφής κωνίσκου . Οι ταξικαρπίες είναι ωοειδείς , μήκους 1-2,5 cm , με ποδίσκο 1-2 cm . Αρχικά είναι πράσινες , κολλώδεις , μετά την ωρίμανση καστανόχρωμες ξυλώδεις .
Οικολογία Άνθηση Φεβρουάριο-Απρίλιο . Ωρίμανση καρπών τον Οκτώβριο . Το σκλήθρο φύεται κατά μήκος ποταμών και ρεμάτων όπου είτε σχηματίζει αμιγείς φυτοκοινότητες είτε εισέρχεται στα δάση πλατάνου . Τα παρόχθια αυτά υδροχαρή δάση αναπτύσσονται πάνω σε αλλουβιακά , βαριά εδάφη που κατακλύζονται εποχιακά λόγω της ετήσιας ανόδου της στάθμης του ποταμού . Υψομετρικά βρίσκεται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1500 m . Αναπαράγεται με σπέρματα . Είναι πρόδρομο είδος και φυτεύεται και εγκαθίσταται εύκολα σε εγκαταλειμμένους αγρούς με επαρκή υγρασία . Είναι αζωτοδεσμευτικό και εδαφοβελτιωτικό .
Εξάπλωση – Σπανιότητα Ευρο-Σιβηρικό είδος που η εξάπλωση του εκτείνεται στη ΒΔ Αφρική και Μικρά Ασία . Είναι αρκετά κοινό στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά ( Εύβοια , Άνδρο , Νάξο , Ικαρία , Σαμοθράκη ). Στη Σαμοθράκη εντοπίζεται σε μια μικρή παράκτια συστάδα στπ ΒΑ τμήμα του νησιού και σποραδικά κατ ’ άτομα και ομάδες κατά μήκος των ρεμάτων μέχρι το υψόμετρο των 800 m . Αποτελεί είδος που οι κοινότητές του προστατεύονται κατά προτεραιότητα σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92 / 43 ( Natura 2000 ).
Αρωματικές και Φαρμακευτικές ιδιότητες – Χρήσεις Ο φλοιός του δέντρου έχει φαρμακευτικές ιδιότητες . Χρησιμοποιείται αποξηραμένος και κονιορτοποιημένος μαζί με τα φύλλα σε παρασκευάσματα . Αναφέρεται ως στυπτικό , καθαρτικό , εμετικό , τονωτικό , αντιαιμορραγικό εξωτερικής και εσωτερικής χρήσης , αντιφλεγμονώδες για τη στοματική κοιλότητα και τον φάρυγγα . Το ξύλο του είναι ευκατέργαστο , σχετικά ελαφρύ και ανθεκτικό στην υγρασία . Χρησιμοποιείται για κατασκευές εξωτερικού και εσωτερικού χώρου . Ενδείκνυται για παραγωγή κάρβουνου .
47