Konsumidó Alertá Volumen 9, ougùstùs 2014 | Page 13

Kambio di preis máksimo na márgen di ganashi máksimo

E kambio aki ta enserá ku e preis ku e negoshante ta stipulá riba su produkto, ta basá riba e preis ku e mes a paga pa e produkto na e importadó mas un porsentahe máksimo di ganashi stipulá dor di Ministerio di Desaroyo Ekonómiko. Esaki lo tin komo konsekuensia ku e preisnan di produktonan básiko ta bai baha i varia di negoshi pa negoshi. Nos lo ilustrá esaki i e diferensia entre e dos sistemanan aki via e siguiente ehèmpel.

Sistema aktual di preis máksimo – ehèmpel

Supermerkado A, B i C ta kumpra aros serka diferente importadó. Supermerkado A a paga pa 1 saku di aros di 1 kilogram fl. 1,-, supermerkado B a paga pa e mesun saku di aros di 1 kilogram fl. 1,25 miéntras ku supermerkado C a paga fl. 1,50. E supermerkadonan ta manda nan dokumentonan pa Ministerio di Desaroyo Ekonómiko pa hasi kalkulashon di e preis máksimo. Ta hasi e kalkulashon, a base di e preis di mas karu di fl. 1,50 mas un márgen di ganashi, ta stipulá e preis máksimo di 1 saku di aros di 1 kilogram na fl. 1,67 (márgen di ganashi pa supermerkado C ta 11% por ehèmpel*).

Lokual tabata pasa den pasado ta ku tur e supermerkado ta hasi e preis máksimo aki e preis ku nan di benta di e produkto. Pues resultado: Supermerkado A ta bende e saku di aros di 1 kilogram pa fl. 1,67, Supermerkado B ta bendé pa fl. 1,67 i supermerkado C ta bende pa fl. 1,67. Supermerkado C tabatin un márgen di ganashi di 11%, pero e otro supermerkadonan tin un márgen di ganashi muchu mas grandi. Supermerkado A tabatin un ganashi di 66% i supermerkado B tabatin un márgen di ganashi di 33.6%. Esun ku a sali perhudiká ta e konsumidó (sin tuma otro faktornan den konsidereashon).

Sistema nobo di márgen di ganashi máksimo – ehèmpel

Nos ta kue e mesun ehèmpel ku esun ariba menshoná pero apliká e biaha aki e sistema di márgen di ganashi máksimo ku mester bai drenta na vigor. Supermerkado A, B i C tur ta bai kumpra aros di 1 kilogram na diferente importadó. Supermerkado A ta paga fl. 1,- pa 1 saku di aros di 1 kilogram, supermerkado B ta paga fl. 1,25 miéntras ku supermerkado C ta paga fl. 1,50. Tur 3 supermerkado ta manda nan resibunan i nan kalkulashon na Ministerio di Desaroyo Ekonómiko. Ministerio di Desaroyo Ekonómiko a pone e márgen di ganashi pa 1 saku di 1 kilogram di aros na 11% (kòrda ku esaki ta simplemente un ehèmpel). A base di e márgen di ganashi máksimo, supermerkado A awor no mag di bende e saku di aros di 1 kilogram na un preis mas haltu ku fl. 1,11. E preis máksimo ku supermerkado B por kobra e konsumidó pa e mesun produkto ta fl. 1,39 miéntras ku supermerkado C por kobra un preis máksimo di fl. 1,67. Resultado: Supermerkado A ta bende e produkto pa máksimo fl. 1,11, supermerkado B pa fl. 1,39 i supermerkado C pa fl. 1,67. Pues mihó preisnan pa e konsumidó.

Kontròl, kontròl i mas kontròl

Algu ku sigur ta di vital importansia pa e sistema aki funshoná ta kontròl. Di señor Cornelis nos a haña e siguransa ku gobièrnu ta na altura ku pa e sistema aki funshoná, mester tin kontròl. Lo kontrolá negoshinan ku ta bende artíkulonan ku ta kai den e makutu básiko, manera supermerkado-, toko- i tiendanan regularmente. A krea un task force spesial ku ta konsistí di miembronan di duana, polis, BAB, Ministerio di Desaroyo Ekonómiko pa bai kontrolá e negoshinan aki. Na e momentunan aki Ministerio di Desaroyo Ekonómiko ta hasiendo un programa piloto ku algun supermerkado i importadó pa wak kon e sistema di márgen máksimo di ganashi ta kana den práktika. Di nos banda nos ta spera ku tur kos lo kana bon i ku e sistema pronto lo wòrdu introdusí. Preisnan abou ta kumbiní nos tur!