Konsumidó Alertá Volumen 8, yüni - yüli 2014 | Page 10

Despues ku nos sali for di polítika, nos a lanta Marilyn Alcalá-Wallé Foundation pa di un formal mas profeshonal por representá tur esnan ku ta den e problema aki. Na e momentunan aki nos fundashon tin kasi 800 persona registrá ku ta den e dilema aki. A base di kombersashon ku e personanan aki nos por a saka afó kiko presis e problema ta: e euro haltu ora di paga bèk, e deurwaarder i su kobransanan i e falta di komunikashon i informashon kon hinter e sistema di paga bek di DUO ta funshoná.

Bèrdat, esakinan ta kehonan ku Fundashon pa Konsumidó sa risibí hopi. Sra. por splika kon e sistema di DUO ta hinka den otro? Kon e tèrmino di paga bèk e debe di estudio na DUO ta bai?

Ora bo hasi un fiansa pa studia i bo finalisá bo estudio, denter di 3 luna bo mester avisá DUO di e hecho aki. Si bo no hasi esaki, e parti di e fiansa bo por a haña komo un regalo, gift, bo ta pèrdè esaki. Konsekuentemente hinter e fiansa lo bo mester paga bek. Na di dos lugá, ora bo finalisá bo estudio òf bo a stòp di studia, bo tin un asina yamá “aanloopfase” di 2 aña. E aanloopfase aki gobièrnu Hulandes via DUO ta duna bo pa bo haña chèns di buska un trabou, "settle down" i tin e medioonan pa por kuminsá paga bo fiansa bek. Na momentu ku bo tin ku kuminsá paga, si bo no tin trabou ainda, òf bo tin un entrada mínimo of ta gana bou di mas o ménos fl. 3700,00, bo por bini na

remarke pa haña un dispensashon, pues bo no tin nodi paga nada bèk ainda. Sí bo mester di hasi e petishon aki kada aña di nobo na DUO. Kuantu di nos hendenan sa esaki i ta probecha di esaki?

Pa nos sigui, DUO ta duna bo 15 aña pa bo paga e debe di estudio. Pa kada aña òf periodo, DUO ta duna bo un suma ku bo tin paga. Si bo no por paga e suma ei, for adelantá bo tin di indiká esaki na DUO i yena un formulario pa laga midi bo forsa finansiero. Si bo no a hasi esaki, esta laga hasi un draagkrachtmeting i na final di e aña of periodo indiká, bo no por of a kumpli ku e pago ei, e ora ei bo tin un achterstand, ku DUO ta hinka den man di un deurwaarder pa e por logra haña su sèn. P’esei ta importante pa laga midi bo forsa finansiero.

Kon lihe Hulanda/DUO ta manda un periodo di kobra pa incasso-bureau?

Esaki ta dependé kua funshonario ta atendé e kaso. E debe atrasá por sali despues di 2 luna, despues di mei aña òf ¾ aña. E ta diferenshá hopi. Por pasa tambe ku DUO ta manda tur e kasonan pa deurwaarder den un tiru, pero tambe e por manda esakinan den un bundel despues di 6 òf 8 luna. DUO ta manda un aanmaning pa kòrda bo pa paga i si e no tende òf risibí pago, e ta manda e montante habrí pa deurwaarder. Pero manera mi a bisa, e momentu ei por varia masha hopi mes.

Aki mi kier para ketu un ratu atrobe, pasobra esaki ta un di e problemanan mas grandi ku nos hendenan ta konfrontá. E regla di wega ta ku bo tin 15 aña pa paga DUO bèk. Kada aña of periodo ku bo keda sin paga, ta bai deurwaarder. I deurwaarder ta kobra 1/3 di bo entrada. Ki bo ta haña e ora ei? Ku e eks studiante tin di paga 2 kaminda awor: DUO pa e sobra di e debe i deurwaarder pa e parti di e debe ku e no a paga na Hulanda. Boso mes por saka e sòm. E sèn ku nos ta gana aki lo no yega pa kumpli ku tur 2 instansha.