Konsumidó Alertá Volumen 52 November 1.0 | Page 4

DEN CHIKÍ

BATATA TA SALUDABEL?

Un artíkulo chikí pero interesante saka for di Consumentenbond.

Pa mantené e kurpa slank i elegante no nesesariamente mester evitá di kome batata. Batata siertamente ta kontené hopi kolhydrato, pero e ta yenabo bon. P’esei mayoria biaha un hende ta kome ménos di dje ku ora e ta kome aros òf pasta.

Un porshon di batata ta kontené ménos kilokaloria ku aros òf pasta, asta ora bo traha batata machiká i agregá un tiki lechi light i/ òf manteka aden.

Banda di esei batata ta kontené vitamina B6 ku ta importante pa un bon funshonamentu di bo sistema imunológiko i e sistema nervioso, vitamina C, ásido fóliko i fibra.

Komo mama hopi biaha nos ta drùk parti mainta drechando tas i kos di kome pa e muchanan, zòrg pa e kasa ta na tempu i nos ta lubidá riba nos mes. Kuantu di nos, pa e motibu ei, no tin por ehèmpel un kaha di cornflakes den lachi skondí òf ta pasa wak un pastechi promé ku yega trabou? Pa un desayuno a base di sereal ta saludabel, ta bon pa bo sa ku esaki mester kontené ménos ku 10 gram di suku pa porshon. Si e ta kontené mas ku e 10 gram aki, simplemente lo ke bo ta komiendo ta bira un pasaboka ku bo ta usa komo desayuno.

Tene kuenta ku si bo kurpa risibí demasiado suku

fo’i mainta, esaki por okashoná ku bo sistema

por krèsh, lo ke lo no ta un eksperiensha agradabel. Pa mantené bo kurpa i bo stoma satisfecho te ora

di lùnch, ta rekomendabel bo usa serealnan ku ta kontené al ménos 3 gram di fibra pa porshon. Mesun kos ta konta pa proteina; Serealnan ku tin mas di 5 gram di proteina por porshon te mantené bo yen i ta evitá ku bo ta keda kome pa loko durante dia.

DEN CHIKI

SEGURO DI KONTENIDO DI KAS!

Di bèrdat mi mester di unu?

Sera un seguro di kontenido di kas (inboedelverzekering) no ta algu obligatorio, pero sigur si rekomendabel. Kontenido di kas (inboedel) ta tur loke tin de e kas ku no ta fiho/ ankrá. Bo muebel, televishon, bo aparatonan pero tambe bo kortinanan, lampi, bo pañanan, bestèk etcetc. Téknikamente asta bo bestianan di kas ta kai bou di bo inboedel. Si bo konta tur e kosnan aki huntu, lo bo keda asombrá di e balor di esakinan. Si un vas den bo kas kai kibra, lo bo no wòri mashá, paso bo mes lo por remplasá esaki. Pero si ta bo mes tin ku remplasá tur bo propiedatnan paso un kandela a distruí bo kas, esaki ta bira hinter un otro asuntu. I Aki un seguro di kontenido di kas ta bira importante.

Un punto importante pa tene kuenta kuné.

Tin diferensha entre seguro di kas i seguro di kontenido di kas. Seguro di kas ta sigurá e edifisio/konstrukshon i tur kos ku ta pertenesé na e edifisio. Por ehèmpel un garashi, skür, pero tambe kashi kushina i sanitario. Pues loke nos konosé na hulandes komo opstal.

Seguro di kontenido (Inboedelverzekering) ta sigurá kasi tur kos ku tin den e edifisio, ku no ta pertenesé na e edifisio mes. Seguro di kontenido ta sigurá tur loke ta movibel i no ankrá na e edifisio. Bo televishon, set di sala, ijskast, bo panjanan etcetc.

Pues si ladron kibra den den bo kas, i den esei e la kibra un porta i bentana, esakinan lo mester kai bou di bo seguro di kas. Si nan a logra horta algun di bo kosnan, bo por kleim e ora ei bo inboedelverzekering.

Si un persona ta biba den un kas di hür, e mester di un inboedelverzekering. Si su propiedatnan wòrdu hòrtá, su seguro lo kubri esakinan. E daño na e kas mes, lo kai pa kuenta di e doño di kas. E por kleim via su seguro di kas.

Balor di bo propiedatnan

si bo ta pensando pa sera un seguro di propiedat di kas, ta importante kalkulá adekuadamente e balor di tur loke bo tin den bo kas. E balor di bo inboedel ta determiná e prima di seguro ku lo bo tin di paga, i tambe kuantu e kompania di seguro lo pagabo si bo sufri daño. Ta hopi importante pa bo tin un bista korekto di tur bo propiedatnan den bo kas. Si bo deklará un montante abou , bo ta kore riesgo di no risibí sufisiente kompensashon di bo kompania di seguro pa bo drecha òf remplasá tur loke a sufri daño. Di otro banda, si bo deklará una kantidat ku ta demasiado haltu, tampoko ta faboresé bo, ya ku mas haltu e balor di bo kosnan ta, mas tantu prima lo bo tin di paga. P’esei ta bon si

bo tin un bista real di bo kosnan, ya bo

ta paga un prima ku ta hustu.

Semper warda òf saka

kopia di bo bòn di kompra di bo

propiedatnan i den sierto kasonan

ta bon si bo tin potrèt tambe, ya asina

abo i seguro tin un bisa real di ki

balor i kuantu tempu esakinan

tin. E 2 faktornan aki ta

importante ora seguro tin

di paga bo kompensashon.

KI ora balor di bo propiedatnan

den kas por kambia.

Algun momentu den bida ku por

trese kambio den e balor di bo

propiedat di kas: Ora boso haña un

yu aserka  mobilario i kamber apart

pa e baby ..(balor ta subi). Ora disidí di

bai biba huntu.. propiedat di ámbos partido ta

bira 1 (balor ta subi). Remodelashon di bo kas,

ta kambia pone kos nobo (balor por subi)