Konsumidó Alertá Volumen 24, mart 2016 | Page 12

DERECHI I DEBER

Fundashon pa Konsumidó ku regularidat ta haña preguntanan tokante garantia di un konsumidó ora e kumpra un produkto. Den e artíkulo aki nos ke splika kiko ta garantia i e diferente formanan di garantia ku ta eksistí. Na promé lugá tin e asina yamá garantia pa lei (wettelijke garantie) ku ta duna bo derechi riba un produkto ku ta konforme loke abo a spera na momentu di a kumpra e produkto. Banda di esaki tambe ta eksistí garantia di fábrika i garantia èkstra ku bo por kumpra. Nos lo splika promé kiko ta garantia pa lei i despues nos lo trata garantia di benta, di fábrika i esun ku bo por kumpra èkstra.

Bo ke disolvé e kontrato di kompra?

Si bo disolvé e kontrato di kompra, bo tin derechi riba bo sèn bèk. Tin biaha bo no ta haña hinter e suma di kompra bèk. Por ehèmpel si bo a usa e produkto largu sin problema. Si ta trata di un daño chikitu kompará ku e produkto, manera un kras chikí riba bo frizjidèr, no ta semper bo por disolvé e kontrato. Den kaso asina bo por yega na por ehèmpel un deskuento riba e produkto. Esaki ta dependé di e situashon idi e produkto. Un raspá riba skrin di un selular òf un televishon flètskrin ta mas fèrfelu ku un kras riba bo wasmashin. Pero si e wasmashin ta parti di un kushina luho ku bo a kaba di traha, ta un otro kaso i e raspá ta mas molestioso.

No ta den tur kaso bo por disolvé un kontrato di kompra. Bo por disolvé un kontrato solamente si e bendedó no ke òf por drecha òf duna un produkto nobo. Òf den kaso ku e bendedó no ke koperá pa yega na un solushon p’e kaso.

Pa mas informashon tokante di kiebro di un areglo di kompra primi aki.

E bendedó ta ofresé bo un “tegoedbon”?

Bo no mester aseptá un tegoedbon den kasonan di un produkto defektuoso. Si e bendedó ta para ariba ku ta tegoedbon e ta duna, manda e siguiente karta p’e.

Karta di ehèmpel rechaso ofresimentu di 'tegoed bon' komo kambio di produkto defisiente.

Paga èkstra tòg?

Semper bo ta liber pa traha otro afsprak ku e bendedó. Manera por ehèmpel ku bo ta paga parti di e suma. Por ehèmpel bo tin un televishon ya pa algun aña, i e bendedó ta ofrese bo un modèl nobo ku pago di un suma èkstra. E desishon aki ta keda na abo, manera ya nos a splika, bo no ta obligá di bai di akuerdo.

Unda mi ta bai ora e produkto no ta konforme?

Semper bai bèk e negoshi kaminda bo a kumpra e produkto. I purba di yega na un solushon ku e bendedó. Si bo no keda kla ku bo keho, bo por manda un di e siguiente kartanan:

- Karta dii ehèmpel remplaso di produkto defisiente

- Karta di ehèmpel drecha òf remplasá produkto defisiente

den periodo di garantia

Garantia di fábrika

Si e bendedó òf fabrikante duna garantia, esaki por keda mirá komo algu èkstra riba derechinan ku ya bo tin pa lei komo konsumidó. Si e fabrikante òf bendedó duna bo garantia pa sierto tempu, e ta indikando ku e ta para tras di su produkto pa e tempu definí den su garantia. Mayoria biaha e garantia aki ta èkstra di e fabrikante.

Tene na kuenta

Bo no a sera niun kontrato di kompra ku e fabrikante. E fabrikante no tin niun klase di obligashon legal na abo, manera e bendedó si tin. P’esei e fabrikante por pone yen tipo di eksigensia na e garantia ku e ta duna. Por ehèmpel ku na momentu di reparashon, abo mester paga gastunan di labor. I e por, a base di e garantia di fabriká. Ta p’esei semper ta rekomendabel pa na promé instansia tuma kontakto ku e bendedó. Kuné bo tin un kombenio di kompra i e ta responsabel ora e produkto no ta funshoná manera debe ser.

Garantia kumprá

Tin bendedó ta ofresé bo pa kumpra garantia èkstra. Esaki por ta mustra práktiko, pero hopi biaha no ta nesesario. Pa lei bo tin derechi riba un bon produkto, hasta si bo no a kumpra garantia èkstra. Garantia èkstra ta solamente interesante den kaso ku bo ta haña mas ku bo derechinan ku ya bo tin a base di lei. Si bo ke kumpra garantia èkstra, lesa semper e kondishonnan di e garantia i kompará esaki ku garantia ku ya bo tin pa lei. Al final ta bo propio desishon si bo ke kumpra garantia èkstra si òf no.

Ken mester prueba falta di daño di produkto?

Un bentaha di garantia ta ku bo no mester demostrá kon e produkto a daña. Si e bendedó bisa ku ta abo mes a kibra e produkto, e mes mester demostrá i prueba esei. Den lei esaki ta bálido solamente e promé 6 lunanan despues di kompra. Despues di e tempu aki abo mester por demostrá ku e produkto ta defektuoso.

Bo ta haña ku bo ta pará den bo derechi despues di lesa e artíkulo aki? Kòrda semper ku ta masha normal pa bai bèk seka e bendedó ku bo keho. Un konsumidó ku sa su derechi, ta kapas di negoshá ku e bendedó mas fásil pa yega na un solushon.