Konsumidó Alertá Volumen 17, mei 2015 | Page 3

Fundashon pa Konsumidó ta hopi satisfecho ku e logro ku porfin Banko Sentral a bini ku restrikshonnan di interes pa kompanianan ku ta duna fiansa. Den e edishon aki nos ta elaborá mas aleu kiko esaki ta enserá, pero hecho ta ku entrante promé di yanüari 2016, kompanianan ku ta fia sèn lo ta mará na un interes máksimo ku nan por pone riba e montante ku nan fia un konsumidó.

Di otro un banda nos fundashon ta konsiente ku tin un grupo di persona ku ta den un posishon prekario i ta dependiente di fiadónan di sèn ku te ainda no ta kontrolá i evaluá di un manera konsiso si e kliente por paga su fiansa bèk. Un di e kambionan den e preskripshonnan nobo di Banko Sentral ta ku kompanianan ku ta sèn mester hasi lo máksimo posibel pa ta sigur ku su kliente ta sobra sufisiente sèn pa por kumpli ku e pagonan mensual di su debe. Esaki lo pone ku klientenan ku ya tin muchu debe lo no por fia sèn mas na niun kompania ku tin un pèrmit di Banko Sentral. Pa evitá ku e klientenan aki ta haña nan obligá di bai fia sèn riba kaya seka fiadónan di sèn ilegal i tambe pa bini ku un solushon struktural pa esnan ku ta pegá ku debenan akumulá, nos lo bai traha riba plannan pa yega na un lei di saneamentu di debe i drenta den kombersashon ku gobièrnu pa proponé i yega na e lei aki.

Den eksterior nos konosé trayektonan, manera e asina yamá Schuldsanering (na Hulanda) òf Debt relief programs (na Merka), den kua un persona ku finansieramente no por sali mas for di su problemanan por haña guia pa eliminá su debenan i tambe siña biba un bida finansiero salú. Un trayekto asina ta duna un persona e posibilidat pa sali for di e spiral negativo di debenan problemátiko i tambe pa por tin e oportunidat di bira blachi i kuminsá di nobo.

Saneamentu di debe ta konsistí di algun komponente esensial pa por ta un éksito. Un persona ku lo ke sanea su debenan mester tene nan kuenta ku e mester pone su mes bou di guia di un konsehero òf asina yamá “bewindvoerder”. Esaki ta nifiká ku bo ta pèrdè kòntròl ofer di bo finansa. Si bo ke sanea bo debenan bo mester ta kla, prepará i konvensí ku lo bo tene bo mes na e régimen di biba pa e periodo nesesario. Tambe ta importante pa bo hasi tur bo esfuerso pa generá mas entrada posibel pa paga bo debenan. I sigur ta esensial pa den e trayekto di saneamentu di debe bo no hasi niun fiansa nobo. No ta e intenshon pa bo drenta sali den un trayekto asina. I lo bo mester traha riba e fuente di e problemanan ku a kousa ku bo ta e situashon ku bo ta. Sea ta ku guia di presupuesto òf di un trahadó sosial.

Kon saneamentu di debe ta funshoná?

Si nos kue e format di Hulanda, un persona ku ta sinti ku e no por tene su kabes mas riba awa i paga tur su debenan, por aserká e instansia ku ta yuda ku saneamentu di debe. Na promé instansia e konsehero lo hasi tur posibel pa yega na areglonan di pago ku esnan ku bo debe. E siguiente paso ta pa bai korte pa asina hasi un petishon pa kai bou di e lei di saneamentu di debe. Si hues bai di akuerdo bo ta bai kai bou di e trayekto di saneamentu di debe. E trayekto ta enserá ku pa 3 aña largu bo entrada ta keda manehá pa bo konsehero. Di bo entrada bo ta risibí un montante fiho pa biba di dje i sobrá ta bai via di e konsehero pa paga bo debenan. E trayekto ta enserá tambe ku despues di e 3 añanan bo ta keda apsolbé di tur bo debenan, sin importá kuantu bo por a paga den 3 añanan ku a pasa. E hecho aki ta importante i ta hasi atraktivo pa, den e proseso di drenta areglo di pago, kompanianan aseptá un parti di e debe i apsolbé sobrá, sigur si bo tin hopi debe na diferente kompania.

Fundashon pa Konsumidó lo bai para duru pa gobièrnu pone e tópiko aki riba su agènda. Nos lo bai hasi un investigashon pa yega na proposishonnan konkreto pa presentá na Ministernan konserní i parlamentarionan pa mustra e urgensia i nesesidat ku ta biba bou di nos komunidat.

Marc Marshall

Direktor Fundashon pa Konsumidó

Saneamentu di debe

Marc Marshall

Direktor

Editorial

PRÓLOGO

diFundashon pa Konsumidóa internashonal di derechinan di konsumidÓ