Konsumidó Alertá Volumen 15, mart 2015 | Page 16

promé bo kumpra

• Ora ku kumpra piská di vris, mester tene kuenta ku tin ku kushin’é mes ora

i ta rekomendá pa no vris e piská aki atrobe.

• Ta rekomendá tur konsumidó pa no kumpra piská fresku serka un

bendedó ku no tin un afdak pa e para bou di dje i ku no tin un baki di eis.

E chèns ta hopi grandi ku ora bo bai kome e piská e ta pika lenga.

Rekomendabel ta pa no kumpra piská ku ta hopi na solo.

• Ora bo ta bai hasi kompra, pone piská komo último riba e lista. Kier men

kumpra piská nèt promé ku bo ta bai kas, sino ora bo ta kushiná e piská e

karni ta kita for di e wesu. Esei kier men ku e piská ta dañando, anto e

chèns ta grandi ku bo por shuata.

• Ora kumpra piská salu/seku mester wak si e ta bon seku i bon paketá.

• E piská salu no mag di ta muha. Ora e ta muha e ta hole putri i e ta atraé

muskita.

• Kontrolá den e nachinan di e piská pa no tin webu di muska òf kakalaka.

• Ora ta kumpra piská humá p.e. filè di salmou mester chèk ku e ta

empaketá vakum. Esaki ta enserá ku e mester ta paketá sin airu aden, paso

e airu ta dañ’é.

• E kolo di e salmou aki mester ta ros òf un kòrá kla (bunita) e no mester ta

blikia ku dos kolo.

• Chèk tambe e fecha di vensementu.

• Ora bo ta kumpra piská den bleki bo por kontrolá si e ta bon dor di primi

ku bo dùim i bo dede di índise (wijsvinger) riba e tapa i e bòm di e bleki. Si

esaki zona no kumpr’é.

• Kontrolá e nachinan di e bleki ku nan ta frus. Si e ta frus no kumpr’é.

• Chèk ku e bleki no ta dobla, paso esaki por okashoná un reakshon kímiko

ku por ta dañino pa salú di hende.

• Tuma tempu pa lesa tur etikèt.

• Ora bo ta bai kumpra piská tambe bo tin ku chèk si tin un bòrchi di preis i

tambe e nòmber di e piská riba e bòrchi i tambe un balansa pa pisa esaki.

• Rekomendabel pa kumpra marisko di vris. Pa kontrolá si e ta bon bo por

holé. Ora e ta dañá e ta hole stèrki manera amoniak òf e ta hole putri. No

kumpr’é ni no kome.

• Ora bo ta kumpra piská di barku e wowo di e piská no mester ta kòrá, sino

ta trata di un piská ku a para hopi. Skama di e piská mester ta lombra

tambe. Ta rekomendabel pa laga nan kap e piská bo dilanti.

• Ora bo kaba di kap piská òf skama piská lora e restunan den un korant

bieu i hink’é den un saku di plèstik promé ku bo tir’é afó. Asina bo ta evitá

ku e ta atraé muskita òf ku otro bestianan ta haña chèns di kome nan.

• Ora ta hasa piská, hasa esaki riba un kandela abou. E piská ta haña chèns

di kushi te paden i e no ta keda kurú.

• Si un hende ku kaba di kome piská i su kurpa kuminsá hinka, lep ta hincha

i/òf kueru kuminsá yena ku pèshi ta nifiká ku e persona aki a shuata. Bai

bo dòkter di kas inmediatamente i despues yama GGD na 462-2040 pa

duna un keho.

Ta un tradishon ku den e temporada di kuaresma nos ta kumpra hopi piska. Pero no ta tur hende por mira ki ora un piská ta fresku. E lei di etikèt ta bisa ku tur produkto ku ta wòrdu pone na benta mester tin un etikèt ku su fecha di vensementu. Fundashon pa Konsumidó a kompilá tur e siguiente puntonan pa hasi kòntròl dor di konsumidó mas fásil.

piskÁ