Konsumidó Alertá Volumen 11, òktober 2014 | Page 9

Hasi visibel kua te e preis ta un obligashon ku pa añanan kaba ta eksistí pa kada ken ku ke bende algu. Loke hopi doño di negoshi ainda no kier realisá ku tur preis den su negoshi, pa lei mester inkluí OB. Esaki no ta un opshon, no tin eksonerashon òf no tin posponementu di e obligashon di inkluí e porsentahe di OB den e preis. E ta un obligashon!

E medida aki ta pa protehá nos komo konsumidó. Komo ku tin diferente porsentahe di OB (0% te ku 9%) un konsumidó mester sa di adelantá, asina e kue e produkto den e tienda, kuantu e preis total ta, inkluyendo OB riba e produkto. Asin’aki no por tin niun diskushon òf reklamo na kaha tokante OB ku e komersiante ta òf ke kobra na momentu di paga. Bo ta haña klaridat tokante loke bo ta paga. E komersiante, den su atministrashon, mester tene na kuenta kua parti di loke e la bende e mester duna gobièrnu na OB. Pues si un komersiante ofresébo e deskuento ku nan ta yamá “sin kobra OB”, abo a haña bo deskuento, e komersiante lo tin ku paga su OB tòg. Kòrda semper si di eksihí bo faktura.

Importante ta pa nos kuminsá aktua kontra di e violashon di lei aki ku ta hasi nos bida komo kumpradó hopi kompliká i ta duna espasio pa bendedónan “hunga” ku preis. Fundashon pa Konsumidó lo bai hasi preguntanan ofisial na Minister di Finansa tokante e kòntròl riba preisnan inkluso OB. Tambe nos ke hasi un yamada na kada konsumidó pa pone nos na altura di negoshinan ku ainda ta pretendé ku nan por pone e porsentahe di OB riba e preis ku bo ta mira pa e produkto. Manda nos un mail na [email protected] i nos lo pasa e informashon pa outoridatnan kontrolá e negoshinan aki dirigí. Manda den e mail informashon relevante manera nòmber, adrès, fecha i si ta posibel saka un pòrtrèt di e situashon. Fundashon pa Konsumidó ta hasi un yamada tambe na tur konsumidó pa no kumpra na negoshinan ku ta kobra OB apart. Si nos tur komo konsumidónan uní hasi esaki, komersiantenan ku òf ta floho òf ta arogante, pa kere ku nan no mester tene nan mes na lei, lo ripara esaki den nan benta i saku i lo adaptá nan komportashon i hasi loke pa algun aña kaba nan ta keda instruí dor di gobièrnu pa hasi.

For di aña 2012 gobièrnu di Kòrsou a kambia lei di impuesto hasiendo obligatorio pa tur preis di produkto i servisionan ku nos ta kumpra ta inkluso e asina yamá Omzetbelasting (OB). Den transkurso di e dos añanan tras di lomba, gobièrnu a duna komersiantenan mas ku un chèns pa adaptá nan sistemanan den nan negoshi pa asina kumpli ku e lei vigente. Te ku e aña aki por ehèmpel, negoshinan tabatin eksonerashon di pone riba nan faktura e preis inkluso OB di kada produkto. Pero loke hopi di nos no sa ta ku e eksonerashon aki no ta konta pa e preis di produkto i servisionan ku tin poné den rèki, bòrchi òf otro maneranan ku un negoshi ta pone e preis ku e ke bende su produkto òf servisio.