‹ y˜y ëyöìî › yîûy ö † œ „ þ “ þ Ÿ “ þ † îy !” þ™Ö – xy ! íÅ „ þ Çþ !“ þîû þ™ ! îû › y ’ Ð ~… ˜ £ z – ‹ œ ë … ˜ ² Õy ! î “ þ „ þöìîû öîûöì … öìŠé – ~„ þy !•„ þ ö ‹ œy – ² Ìyëû ! î ! FŠé §¬ vþz _ îûîD – “ þ … ˜ £ z Çþ !“ þîû þ™ ! îû › y ’ 14 £ y ‹ yîû ö „ þy ! Ýþ Ýþy „ þyîû çþ™îûÐ xyîû ~£ z ¢ y ›)!£„ þ Çþ !“ þîû „ þyîû ’ Ö •%£ z x !•„ þ î ¡ ìÅ ’ îy ² Ìy „, þ !“ þ „ þ ”% öìëÅy † ˜ëûÐ ™ ! îû „ þ ! Ò “ þ ˜ ”# éôéî ¤ y • ôîÄyöìîû ‹– ² Õyî˜ ¦) þ !› öì “ þ † öìvþü ö “ þyœy öÇþ “ þô … y › yîûô ! ŸÒô !¦ þöìÝþîy ! vþüô˜ † îû – vþz ‹ yvþü „ þöìîû ö ” çëûy xîû ’ Ä ¦) þ !› ôî˜yMþéœ @ ùÌy ¢ „ þöìîûöìŠé › y˜ % öì ¡ ìîû – @ ùÌy ›#’ › y˜ % öì ¡ ìîû ! ˜îûyþ™ _ y – “ þyîû ëyþ™˜ô ¢‚ ßþ , ñ !“ þÐ îûyöìÜTÉîû xy @ ùÌy ¢# öœy ¦ þy “% þîû SxVvþz §¬ ëû˜ôþ™ ! îû „ þÒ˜yëû › y˜ % ì ¡– ! îöìŸ ¡ ì ¦ þyöìî þ™ÍÔ # éôé › y˜ %¡ ì – ² Ìy ! hsþ „ þ › y˜ %¡ ì ¢ Á™ )’ Å “ þ £ z vþzöìþ™ ! Çþ “ þæ
5 ! îÊ ! ÝþŸ îûy ‹ öìc ¦ þyîûöì “ þ îyîû îyîû ”%!¦ ÅþÇþ £ öìëûöìŠé ~ î ‚ ¢ îöì ‰ þöìëû Çþ !“ þ @ ùÌhßþ £ öìëûöìŠé îy ‚ œyÐ þ™œyŸ # ë % öìkþîû þ™îûþ™îû £ z 1770 ¢ yöìœîû ”%!¦ ÅþÇþÐ îœy ¦ þyœ 1769 öíöì „ þ 1773 – ‰ þyîû îŠéîû îÄyþ™ # ßþiyëû # ! Šéœ ~£ z ”%!¦ ÅþÇþÐ › yîûy ëy˜ xhsþ “ þþ™öìÇþ 1 ö „ þy ! Ýþ › y˜ %¡ ìÐ îy ‚ œyîû ‹ ˜ ¢‚… Äyîû ~„ þ “, þ “ þ # ëûy ‚ ŸÐ ö › y † œ Ÿy ¢ öì˜ … y ‹ ˜y ! Šéœ „, þ !¡ ìþ™ ’ Ä vþzêþ™y ” öì˜îû 10 öíöì „ þ 15 Ÿ “ þy ‚ ŸÐ 1765 ¢ yöìœ £ zÞÝþ £ z ! uþëûy ö „ þyÁ™y ! ˜ … y ‹ ˜y xy ” yöìëûîû ßþ º c ö˜çëûyîû þ™îû 50 ¦ þy † … y ‹ ˜y îy ! vþüöìëû ö ” ëûÐ 1771 ¢ yöìœ ”%!¦ ÅþÇþ ‰ þœy „ þyœ # ˜ç … y ‹ ˜y öîöìvþü ! ŠéœÐ … y ‹ ˜y öîöìvþü ! Šéœ Ö •% ˜ëû – £ zÞÝþ £ z ! uþëûy ö „ þyÁ™y ! ˜ „, þ ¡ ì „ þöì ” îû îy • Ä „ þöìîû ! Šéœ ˜ # œ – öþ™yhßþ £ z “ þÄy !” û „ þÄyŸ e « þ™ vþzêþ™y ” öì˜Ð • y˜ ˜ëûÐ ‡ öìîû – öÇþöì “ þ ö „ þyíyç x §¬ ! Šéœ ˜yÐ îvþü ¢ vþü ”%!¦ ÅþÇþ £ öìëû ! Šéœ ~ îûþ™îû ö ¢ ” Ÿöì „ þ £ z – 1783Ð þ™œyŸ # þ™îûî “ Åþ #„ þyöìœ îy ‚ œyîû ÷ îöì ”! Ÿ „ þ ç x ¦ þÄhsþîû #’ îy !’‹ Ä £ zvþzöìîûyþ™ # ëûöì ” îû – £ zÞÝþ £ z ! uþëûy ö „ þyÁ™y ! ˜îû £ yöì “ þ ‰ þöìœ ëyëûÐ xÜTy ” Ÿ Ÿ “ þy ·# îû öŸ ¡ ì !“ þ˜ ” Ÿöì „ þ – îy ‚ œyîû xíŘ #!“ þ e «› y §º öìëû èþ™ ! ˜öìî ! Ÿ „ þ xíŘ #!“ þöì “ þ îû * þ™yhsþ ! îû “ þ £ öì “ þ íyöì „ þÐ £ z ‚ œÄyöì [ þîû xíŘ #!“ þîû ßþ º yöìíÅ ~ öì ” Ÿ öíöì „ þ ~ öì „ þ ~ öì „ þ öîûŸ › îßþf – ¢% öì “ þy – › yGþy ! îû ç ö › yÝþy „ þyþ™vþü îû ® y ! ˜ îõþ £ öìëû ëyëûÐ ! ŸÒ ! î ² Õöìîy _ îû £ z ‚ œÄyöì [ þîû ² Ìöìëûy ‹ ˜ # ëû „¤ þy ‰ þy › yœ ¢‚@ ùÌöì £ îû îy ‹ yîû £ öìëû ëyëû – xy › yîû îy ‚ œyÐ … y ” Ä Ÿ ¢ Ä vþzêþ™y ” ˜ „ þ › yöì “ þ „, þ ¡ ì „ þöì ” îû ! î !¦ þ §¬¦ þyöìî îy • Ä „ þöìîû îy ‹ yöìîûîû ‰ þy !£” y x˜ % ëyëû # „, þ !¡ ìÄþ™öì ’ Äîû vþzêþ™y ” ˜ – ÷“ þœî #‹– þ™yÝþ – Ÿ˜ – îy ” y ›– xy …– “% þöìœy – ˜ # œ – xy ! šþ › Ð
„, þ !¡ ìþ™öì ’ Äîû ~£ z îy ‹ yîû – Ö •% £ z ‚ œÄyöì [ þîû ² Ìöìëûy ‹ ˜ # ëû „¤ þy ‰ þy › yœ £ z ö ‹ y † yëû ˜y – „ þœ „ þy “ þyîû ! îÊ ! ÝþŸ Ÿy ¢ ˜ ! ˜ ¦ Åþîû òîyî % ó ö ×!’ îû xíÅ ÷ ì˜ !“ þ „ þ ¢›,! kþîûç ¢)‰ þ˜y „ þöìîûÐ ò ¦ þoó ö ×!’ îû – îDéôé ¢‚ ßþ , ñ !“ þîû ~„ þ ˜ “% þ˜ ! ˜ › Åy ’ ç Öîû & ö ¢£ z ¢› ëûÐ Öîû & xîŸÄ ¢‚ ßþñyîû xyöì¨yœöì˜îûçÐ ~ î ‚ îy ‚ œy ¢› y ‹ † àþöì˜ “ þyîû ² Ì ¦ þyî ¢%”) îû ² Ì ¢ yîû # Ð
›%¢ œ › y˜ ¢ Á ±” yöìëûîû ¢ öìD ¢ îûy ¢! îû ¢‚‡ y “ þ ~ vþüyöì “ þ ! îÊ ! ÝþŸ Ÿ !_«/£ zÞÝþ £ z ! uþëûy ö „ þyÁ™y ! ˜ – ö ¢£ z ¢› ëû xy £ z˜ôxy ” yœ “ þ îy ¢ îû „ þy ! îû xöì˜ „ þ ”® öìîû £ z „ þy ‹„ þ › Å šþyîû !¢ ¦ þy ¡ ìyöì “ þ £ z ‰ þyœ % öîûöì …! ŠéœÐ ~› ˜ !„ þ ö £! ÞÝþ ‚ öì ¢ îû vþzöì ” Äyöì †– ö „ þyÁ™y ! ˜îû xy ! íÅ „ þ xy˜ %„) þöìœÄ 1781 ¢ yöìœ xyîû ! îôšþyîû !¢ ¦ þy ¡ ìy öŸ … yîû ‹ ˜Ä ò „ þœ „ þy “ þy › yoy ¢ yóç ² Ì !“ þÛþy „ þöìîû˜Ð þ™öìîû – !£ ¨ % öì ” îû ‹ öì˜Ä ¦ þyîû “ þ “ þ _´ ! ˜öìëû † öìî ¡ ì ’ yîû ‹ öì˜Ä 1784 ¢ yöìœ ~! Ÿëûy ! Ýþ „ þ ö ¢ y ¢ y £ z ! ÝþÐ ößþ™öì˜îû îûy ! ˜ £ z ¢ yöìîœyîû „ þyöìŠé „ þœÁ º yöì ¢ îû › öì “ þy £ z îy “ þyîû ö ‰ þöìëûç öî ! Ÿ ² Ìöìëûy ‹ ˜ # ëû ! Šéö윘 xyöìhsþy ! ˜ç ” Ä ö˜ ! îÊ £ yÐ !“ þ ! ˜ ‹› y !” öìëû ! Šéö윘 ~„ þ ! Ýþ îÄy „ þîû ’ î £ zöìëûîû ² Ì „ þÒÐ î £ z þ™öìvþü ² Ì ‹ yîûy öë˜ îûy ! ˜îû ý „% þöì › îû ¦ þy ¡ ìy î % Gþöì “ þ þ™yöìîû – vþz _ îû !” öì “ þ þ™yöìîû ö ¢£ z ¦ þy ¡ ìyöì “ þ £ zÐ
~„ þ £ z þ ² Ìöìëûy ‹ ˜ ö „ þyÁ™y ! ˜îûçÐ ö „ þyÁ™y ! ˜îû þ ² Ìöìëûy ‹ ˜ – £ z ‚ œÄyöì [ þîû ! ŸöìÒîû ‹ öì˜Ä ² Ìöìëûy ‹ ˜ # ëû „¤ þy ‰ þy › yœ ¢‚@ ùÌöì £ îû ßþiy˜ # ëû ~ öì ‹ rÝþ – ëyîûy vþzêþ™y ” ˜ „ þyîû # öì ” îû ¢ öìD ö „ þyÁ™y ! ˜îû öëy † yöìëy † îûy … öìîÐ ~ öì ‹ rÝþöì ” îû ‹ y˜y ” îû „ þyîû xhsþ “ þ „ þy ‹ ‰ þyœyöì˜y £ z ‚ öìîû !‹ ¦ þy ¡ ìyÐ ‹ y˜y ” îû „ þyîû ö „ þyÁ™y ! ˜îû ý „% þöì › îû ¦ þy ¡ ìyÐ ‹ y˜y ” îû „ þyîû ~ öì ‹ rÝþöì ” îû òvþz _ îû ö ” çëûyîû xy ” îô „ þyëû ” yóÐ
! îÊ ! ÝþŸ ! îÙ » y ¢ „ þîûöì “ þ þ™yöìîû ! ˜ – ›%¢ œ › y˜ ‹ ˜öì † yÛþ # öì „ þÐ ~„ þ – ”#‡ Å ¢› ëû „ þyœ ‹% öìvþü ‰ þœy ö ‹ îû &‹ yöìœ › ”… öìœîû ò !… ÊÞÝþy˜ô ›%¢ œ › y˜ ¢‚‡ öì ¡ ìÅîûó •› Åë % kþ îy e %« öì ¢ vþôßþ ¿,!“ þ ç ”%£ z – ›%¢ œ › y˜ Ÿy ¢„ þöì ” îû £ y “ þ öíöì „ þ ¢” Ä ¢ yÁËyöì ‹ Äîû ”… œ ö˜çëûyëû – xy £“ þ ç e %« kþ •› Å # ëû x˜ %†“ þ ›%¢ œ › y˜ ¢ Á ±” yöìëûîû !… ÊÞÝþy˜ ! îöìîûy !•“ þyÐ
~ öì ‹ rÝþ ” îû „ þyîû £ öìëû þ™vþüœ ›%… Ä “ þ !£ ¨ % ¢› y ‹ öíöì „ þÐ xyîyîû !£ ¨ % ¢› y ‹ öíöì „ þç myîû „ þy˜yí àþy „% þîû – ² Ì ¢§¬„% þ › yîû àþy „% þîû – îûy • y „ þyhsþ ö ” î ² Ì ›%… ö ” Ÿ # ëû x !¦ þ ‹ y “ þöì ” îûç ” y ! î ! Šéœ – £ z ‚ îûy !‹ öŸ … yîû ! ŸÇþyô ² Ì !“ þÛþy˜Ð 1817 ¢ yöìœ † öìvþü vþzàþœ – !£ ¨ % ¢› y ‹ þ™ !“ þöì ” îû vþzöì ” Äyöì †– ò !£ ¨ % „ þöìœ ‹ óÐ ! ˜ !¡ ìkþ – òxô !£ ¨ % óöì ” îû ² ÌöìîŸy !•„ þyîûÐ ö „ þyÁ™y ! ˜îû ² Ìöìëûy ‹ ˜ ~„ þ x˜ %„) þœ ‹ ˜öì † yÛþ # îû xy˜ %†“ þÄÐ ¢%“ þîûy ‚– 1824 ¢ yöìœ – ö „ þyÁ™y ! ˜îû vþzöì ” Äyöì † î ’ Å !£ ¨ % îÊyáþ ’– „ þyëûßþi ç ÷ î ” Ä ¢› yöì ‹ îû ¢‚ ßþ , ñ “ þ ! ŸÇþyîû ‹ ˜Ä ² Ì !“ þ ! Ûþ “ þ £ öìœy – ò ¢‚ ßþ , ñ “ þ „ þöìœ ‹ óÐ
1835 ¢ yöìœ ö ›„ þöìœ ‹ y˜yö윘 “¤ þyîû þ™ ! îû „ þÒ˜yô „ þíy – ! ŸÇþyîû ëyî “ þ # ëû vþzöìjŸÄô „ þíy – ¢ yîû „ þíyÐ
We must at present do our best to form a class who may be interpreters between us and the millions whom we govern - a class of persons Indian in blood and colour , but English in tastes , in opinions , in morals and in intellect .
Ÿy ¢„ þ – “ þyîû Ÿy ¢ ˜y •# ˜ ‹ ˜ ‹ y !“ þöì „ þ x •# ˜ßþi îûy … yîû ‹ öì˜Ä – ~„ þ – ~„ þy !•„ þ – ë “ þ þ™ ! îû „ þÒ˜y £ z @ ùÌ £’ „ þîû &„ þ ˜y ö „ þ˜ – Ÿy !¢“ þ › y˜ %¡ ì ‹ ˜ “ þyîû ›• Ä !” öìëûç ! ˜ ‹ ßþ º ö › ï ! œ „ þ !‰ þhsþy • yîûyîû îÄy !® ‡ Ýþyöì “ þ ¢ Çþ › £ ëûÐ
1849 ¢ yöìœ ² Ì „ þy ! Ÿ “ þ £ œ ›” ˜öì › y £ ˜ “ þ „ ÅþyœBþyìîû ›£ yŸöìëûîûû ! ŸÖ ! ŸÇþy – 1855 ¢ yöìœ { Ù » îû ‰ þw ! î ” Äy ¢ y † îû ›£ yŸöìëûîû î ’ Åþ™ ! îû ‰ þëûÐ ›%! o “ þ £ œ ~£ z ”%£ z þ™ ![ þ “ þ îõ % þîû öëïí › y ! œ „ þy˜yëû ò ¢‚ ßþ , ñ “ þ ësþfó ›% o ’ y † yöìîûÐ xþ™ ! îû ¢#› ! Šéœ ~£ z ”%£ z þ™ % hßþ „ þ ç ›% o ’ ëöìsþfîû ¢ y › y !‹„ þ ç îûy ‹÷ ì˜ !“ þ „ þ = îû & cÐ Öîû & ! ŸÖ ! ŸÇþyëû îyˆy ! œô !£ ¨ % îû ‹# î˜öìî ”– öœ … yþ™vþüy „ þöìîû öë £ z † y ! vþüöì ‡ yvþüy ‰ þöìvþü ö ¢£ zÐ ‰% þÄ !“ þ ‡ Ýþœ – „, þ !¡ ì !¦ þ !_„ þ îyˆy ! œ ¢› yöì ‹ îû ¢ öìD – ! î ” Äyô ! ŸÇþyîûÐ ö ¦ þ ” îyvþüœ – @ ùÌy › ôŸ £ öìîûîûÐ vþzöìþ™ ! Çþ “ þ £ œ – @ ùÌy › Ð = öì ’ îû ! î ‰ þyîû – xîßþiyîû ! î ‰ þyîû – xîßþiyöì˜îû ! î ‰ þyîû – ¢ î !„ þŠ % é £ z òö † yþ™yöìœôîûy … yöìœó | kÅþ „ þ › yöìî ! ÜT “ þ £ œÐ ¦ þyöìœyô › ¨ – › Dœôx › Dœ – ¢ y ” yô „ þyöìœyÐ ò !‰ þ £«„ þ ç !‰ þ !£«“ þó ¢ î ¢› ëû £ z òîy £ z˜y ! îû ! vþ !¦ þŸ˜ó xyîkþÐ
„ þyœ •¹! ˜ ö ¢ öì ² WzÁ º îû 2017 ~„ þ ! î ‚ Ÿ î ¡ ìÅ “, þ “ þ # ëûô ‰ þ “% þíÅ ¢‚… Äy 45