D?L ve ANLATIM YANLI?LARI
Abdullah Toroslu
Ayn? dili konu?an, ayn? topraklar üzerinde oturan, ayn? ülküyü ta??yan insanlar?n olu?turdu?u toplulu?a, “ulus” denir. Dil, ulus tan?m?ndaki en önemli ö?edir. Dil, önem verdi?imiz ölçüde geli?ir, zenginle?ir.
Bir de radyo ve televizyonlardaki e?itimsiz sunucular var. Söyleyi? ve anlam yanl??lar? yapan bu sunucular yapt?klar? yanl??lar?n ne oldu?unu bilmiyor. Söyleyen de yok. Birkaç örnek: Sunucu, salondaki konuklara yüksek sesle: ?imdi huzurlar?n?za gelecek olan ünlü ………. için kocaman bir alk?? istiyorum, diyor. Kocaman ev, kocaman bahçe, kocama adam olur, kocama alk?? olmaz. Kocaman, tamlanan? somut olan bir tamlaman?n tamlayan?d?r. Güçlü alk??, sürekli alk?? olabilir. Bir bayan sunucu da ?öyle sesleniyordu: ?imdi ünlü ?ark?c? ……….. geliyor. Kocaman bir alk?? istiyorum. ?ark?c? geliyor, sohbet ba?l?yor. “Yeni albümünüzden nas?l tepkiler ald?n?z?” diye soruyor sunucu. Yan?t, “Çok olumlu tepkiler ald?m.” biçiminde oluyor. Tepki kelimesi sunucu ve sanatç? taraf?ndan yanl?? anlamda kullan?lm??t?r. ?kisi de tepkiyi be?enme anlam?nda dü?ünmü?tür. Oysa tepki be?enmeme, kar?? olma anlam? ta??r. Osmanl?ca aksülamel, Frans?zca reaction kelimesiyle kar??lan?r. Bir i?, davran??, harekete … kar?? olanlar, söz, yaz? ya da davran??lar?yla bunu belirtirler. Bu tepkidir. Oysa bir albüm be?enilmi?se tepki almaz, övgü al?r.
Cumhuriyetin kurulu?undan günümüze dek kullanmakta oldu?umuz Türkçemizde çe?itli kaynaklara göre, yüzde 78 Türkçele?me olmu?tur. ?ark, garp, ?imal, cenup demiyoruz. Do?u, bat?, kuzey, güney diyoruz. Her alanda oldu?u gibi, dilde sadele?me çal??malar?nda da Atatürk öncülük etti. Yazd??? geometri kitab?nda Türkçe terimler türetti. Üçgen (müselles), piramit (ehram), kare, aç?, küp… Ne yaz?k ki güzel Türkçemiz yozla?makta, sorumlu durumda olanlar üzerlerine dü?enleri yapmamaktad?rlar. Kimi gençlerin kullanmakta oldu?u sokak a?z? yayg?nla?maktad?r.
?ÇEL SANAT KULÜBÜ BÜLTEN? / HAZ?RAN - TEMMUZ 2013
12