na de opleiding, combinatie van promotieonderzoek met de
specialistenopleiding, of het harmonieus doen samengaan van
De assistent geneesheer, de nieuwe aios en de
toekomst
werk en privéleven van de aiossen. Promotieonderzoek tijdens
In 1921 begon de opleiding interne geneeskunde in Maastricht
of na de opleiding, lang een goed uitvoerbare methode om
met een assistent geneesheer. Nu worden bijna 70 assistenten in
intensieve klinische en wetenschappelijke vorming te combineren,
opleiding in MUMC voorbereid op een totaal andere interne praktijk
werd door deze ontwikkelingen steeds lastiger uitvoerbaar. Het
en een totaal ander leven. De rol van solistische en soms unieke
aantal assistenten dat promotieonderzoek deed nam daardoor
opleider is grotendeels vervangen door een regionaal team van
af. Gaandeweg kwam een ander model in zwang, namelijk
opleiders. De oude kern van de bevlogen opleider als rolmodel
het verrichten van promotieonderzoek vóór de opleiding. Dit
blijft daarbij ook in grote opleidingsgroep gelukkig behouden. De
model werd vanaf 2006 sterk aangemoedigd en bleek goed te
samenstelling van de aios-groep en de manier waarop aiossen
werken, wat resulteerde in een goede mix van ongepromoveerde
werk en privéleven combineren veranderde sterk. Inmiddels is
en gepromoveerde assistenten en een verbetering van het
regionaal 73% van de aiossen Interne Geneeskunde vrouw, en
opleidingsklimaat.
zijn er onder de honderd aiossen te eniger tijd steeds 12-15 in
blijde verwachting. Het merendeel (75%) van de aiossen volgt
Het azM verwierf ondertussen 10 aandachtsgebieden, inmiddels
de opleiding in deeltijd (meestal 80%). Bij deze veranderingen
differentiaties geheten. Deze differentiaties zijn intensive care
blijft het niet. In de komende jaren zal de opleiding nog verdere
geneeskunde, acute geneeskunde, infectieziekten, vasculaire
en ingrijpende wijzigingen ondergaan. Het aantal aiossen zal
geneeskunde, ouderengeneeskunde, endocrinologie, nefrologie,
onder druk van kostenbeheersing in de gezondheidszorg weer
klinische immunologie en allergologie, medische oncologie en
gaan afnemen, de specialistenopleiding zal korter worden,
hematologie. Bovendien werd een zogenaamde ‘meervoudige
en meer dan tevoren zullen geneeskundige basisopleiding
differentiatie’ ingesteld, waarbij de aiossen gedurende de laatste
en specialistenopleiding één geheel gaan vormen. Intensieve
2 jaar van zijn opleiding 3 langere stages kiest uit voornoemd palet.
samenwerking met de huisartsen buiten het ziekenhuis in de
Daarmee werd de opleiding één van de breedste in Nederland.
zogenaamde anderhalvelijnszorg zal zijn stempel op de opleiding
Tegelijk werden de banden met de regionale ziekenhuizen
gaan drukken. Het opleiden van specialisten is naast onderwijs,
aangehaald, onder meer door het instellen van gezamenlijke
onderzoek en klinische praktijk een kerntaak van de staf van
promotietrajecten.
de interne afdeling met grote maatschappelijke betekenis.
Een belangrijk deel van de opgeleide internisten, maag- darm-
Het kaderbesluit
Per 2011 werd het zogenaamde ‘kaderbesluit’, de wettelijke
regeling van de specialistenopleidingen, ingrijpend gewijzigd.
Iedere aiossen dient sindsdien een portfolio te hebben, en
bij het beoordelen van de voortgang van de opleiding spelen
directe observatie (bijvoorbeeld het bijwonen op een polikliniek
van een spreekuur van de aiossen), en de zogenaamde ‘nietmedische competenties’, zaken als samenwerking, organisatie en
communicatie, een veel grotere rol dan tevoren. Professionalisering
van opleiders en de opleidingsgroep (alle specialisten die
betrokken zijn bij de aio-opleiding) is veel belangrijker geworden
en moet aantoonbaar zijn. Hier bleek een goede samenwerking
mogelijk tussen Universiteit Maastricht (FHML) en het academisch
ziekenhuis: deze inmiddels als MUMC harmonieus en vruchtbaar
samenwerkende organisaties zijn vanouds zeer onderwijsgericht,
en de afdeling Interne Geneeskunde MUMC beschikt dan ook
over een staf die opleiding en onderwijs hoog in het vaandel
heeft staan, daar zeer gemotiveerd voor is, en bovendien veelal
over onverwacht grote talenten beschikt op dit terrein. Deze
visie van het MUMC werd nog onderstreept door het instellen,
leverartsen en reumatologen uit de ROZON vestigt zich nu en in de
komende tijd in een van de klinische staven van de ziekenhuizen in
Zuid-Nederland. Vroeger lag het accent van de opleiding op kennis
en klinische vaardigheden. In een moderne opleiding zoals in de
interne afdeling wordt nu daarnaast veel meer aandacht besteed
aan de vorming van specialisten als organisator, teamlid en dokter
met een maatschappelijke verantwoordelijkheid. De maatschappij,
de gezondheidszorg en de patiënten zijn voortdurend in
beweging en in ontwikkeling. Het is een uitdaging voor opleiders
en assistenten in opleiding om mede sturing te geven aan die
ontwikkelingen en om flexibel te blijven voldoen aan de hoge eisen
die nu aan specialistische gezondheidszorg worden gesteld. Die
uitdaging blijft meer dan de vele moeite waard.
“Internist, maag- darm- leverarts of reumatoloog blijft
een bevoorrecht en prachtig vak met veel voldoening
zolang je het maar met hart en ziel op een hoog
niveau blijft doen”
zei een van de vroegere opleiders.
in 2006, van een leerstoel opleiding en onderwijs in de interne
geneeskunde (professor R.P. Koopmans, tevens plaatsvervangend
hoofdopleider).
97
| M Mulder | Monique Mullens | Puck Muller | Tamara Munnecom | O Muntinghe | Dennis Muris | L Musson | Margje Nabuurs | Antje Neuen | Marjo Neven | Petra Niessen |