INmagazine Zirve Özel | Page 52

YÖNETİŞİM
50
tepkiler vermeyen bir şirkete sadakat göstermekte çok zorlanabilirler . Tepkisel etik yöntemi kullanan şirketler , etik performans için yaptıkları göstermelik davranışların yatırımcıları , müşterileri ve yetenekli çalışanları doyurmadığını geç de olsa fark edeceklerdir .
UYUM YÖNTEMİ Uyum yöntemindeki şirketler kendilerini , etik performanslarını gözetmeye ve organizasyonun tüm üyelerinin şirketin etik standartlarına sarılmasını güvence altına almaya bağlar . Etik kodu yalnızca paydaşların yatıştırılması uğruna değildir . Etik kodundan sapma olduğunda şirket , mutlaka eyleme geçer . Hatta şirket yalnızca etik ilkeleri çiğneyenleri cezalandırmayı değil , iş etiğine bağlı kalanları ödüllendirmeyi de seçebilir . Uyum yöntemi böylece etik yönetimine kural-temelli bir yaklaşımı temsil eder . Söz konusu şirketler etik ilkelere uyumu sağlamak için aktif olarak rol alır ve etik dışı davranışları silmek konusunda kararlı bir tutum sergiler . Bu tür şirketlerde etik kılavuzluk sağlamak için etik ve uyum programının yeterince ayrıntılı olmasına dikkat edilir . Bu anlayışa göre etik ve uyum programı sıkı kurallar ile örülü ve ayrıntılı olursa herhangi bir etik dışı davranışa rastlama oranı düşecektir . Bu etik yönteminde şir-
DÜRÜSTLÜK YÖNTEMI , ETIK YÖNETIMININ DEĞER TEMELLI BIR YAKLAŞIMINI IFADE EDER . DÜRÜSTLÜK YAKLAŞIMI UYUM YÖNETIMININ EKSIK OLDUĞU ALANI , YANI ETIK ILKELERIN IÇSELLEŞMESINI SAĞLAMAYI AMAÇLAR .
ket bu amaç için yaratılmış özel bir şirket biriminin sorumluluğuna etik ve uyum programının uygulanmasını delege edebilir . Etik yönetimi birimi , etik ve uyum programına bağlılığı güvence altına almak için gerekli prosedür ve politikaların tümü için sorumluluk üstlenir . Bu sorumluluklar eğitim , iletişim ve farkındalık çalışmaları gibi çalışanların etik ve uyum programına uymaya teşvik edilmesi süreçlerini kapsar . Programın etik performansı , gözetme , değerlendirme ve ödüllendirme amacıyla tasarlanmış olmasını gerektirir . Ayrıca çalışanların , başka çalışanların etik-dışı ya da ahlaki olarak kuşkulu davranışlarını güvenle rapor edebilmelerini sağlayan sistemler de uygulamaya konmalıdır . Burada şirketin yaptığı vurgu , uyumlu olmamanın getireceği cezadan kaçınabilmek için uyulması gereken kurallar üzerindedir ; bu kuralların altında yatan etik değerleri ve ilkeleri kucaklama ve sağlamlaştırma üzerinde değil . İşte bu yöntemin sorunları da bu yüzden başlar . “ Yasaklanmaya izin vardır ” anlayışı etik ve uyum programında olmayan her türlü ihlale karşı şirketi kırılgan hale getirir . Bu yaklaşım yüzünden şirket üyeleri etik kılavuzluk için yalnızca var olan kuralları izlerler . Bu durum , çalışanların sorumluluk duygusunu zayıflatır . Etik ve uyum
programı kendisine dayatıldığı için şirketin nihai hedefi olan etik kültürünü içselleştirmekte zorluk çekerler . Bunun yanı sıra etik ve uyum programının ilkeleri , kuralları ve prosedürleri arttıkça şirket içinde bir bürokrasi oluşabilir . Çok sayıda kural olduğu için çalışanlar bir süre sonra hareket edemez hale gelebilir . Hatta ironik olarak çok fazla kural bazı zamanlarda etik dışı davranışların artmasını sağlayacaktır . Eğer işyeri çok fazla kurallar ile sarmalanmışsa , çalışanlar çoğu zaman kriz anlarında sorumluluk almaktan kaçacaklardır . Hatta bu , çoğu zaman şirket kültürü haline gelecek ve bir korku halini alacaktır . Ne kadar çok kural varsa o kadar hatalı davranışta bulunma ihtimali olacaktır . Bu durumda kurallara uymanın altında yatan saik unutulacak ve kurallar tek başlarına amaç haline geleceklerdir . Bu durumda da çalışanların etik ve uyum programında ele alınmayan gri alanlar ile başa çıkma yetenekleri zayıflayacaktır .
DÜRÜSTLÜK YÖNTEMİ Dürüstlük yöntemi , etik yönetiminin değer temelli bir yaklaşımını ifade eder . Dürüstlük yaklaşımı uyum yönetiminin eksik olduğu alanı , yani etik ilkelerin içselleşmesini sağlamayı amaçlar . Etik ilkeleri bir bürokrasi ağı ile şirkete dayatmak yerine , paydaşların hepsini ortak bir şirket değerleri kümesinde birleştirmeye çalışır . Bu bağlamda şirket paydaşlarının kılavuzluğa daha az ihtiyacı vardır . Etik yönetiminin bu yaklaşımı çok daha fazla bilgi ve uzmanlık gerektirir . Söz konusu yaklaşımın amacı şirketin etik performansının düzeyini yükseltmektir . Yalnızca etik-dışı davranışları minimize etmeye çalışmak yerine , etik davranışı proaktif olarak yükseltir . Şirket çalışanlarının etik ilkelerine sadakat konusunda