INmagazine Sayı 7 (Temmuz, Ağustos, Eylül) | Page 20
E T İ KA Ç M AZ
18
sini sağlamak için denetim ve takip
programları planlanmalıdır.
Denetim ve takip programının yeterli olmaması (konu veya sıklık), takip
edilmemesi ya da yeni durumlara
veya sektördeki gelişmelere uyum
gösterecek şekilde değişken olmaması etik ve uyum programının başarısına gölge düşürecektir. Takibi
yapacak birimlerin iyi eğitilmemesi,
bağımsız olmamaları ve çıkar çatışmalarının yaşanması da etik ve uyum
programının başarısına zarar verecektir.
Herhangi bir ihlal tespit edildiği zaman hızlıca uygun tedbirler alınmalıdır. Bu tür ihlaller tespit edildiğinde,
ilgili kişilere etik ve uyum programına uygun olarak disiplin yaptırımı
uygulanmalı ve düzeltici tedbirler
uygulamaya konmalıdır.
Eğer bir ihlal tespit edilirse, bu durum, etik ve uyum programının etkisiz olduğu anlamına gelmez. Daha
ziyade, etik ve uyum programının
suçları tespit ederek görevini yaptığını gösterir. Etik ve uyum programının
etkisiz olması, kurumda tespit edilen
ihlallerden ders alınmadığı zaman
ortaya çıkar. İhlal soruşturmalarının
kapsamlı olmaması, sorunların acil
olarak düzeltilmemesi, uzun vadeli
düzeltici tedbir planlarının kullanıma sokulmaması gibi eksiklikler etik
ve uyum programının çökmesine sebep olacaktır.
Görüldüğü gibi Anna Karenina İlkesine uygun olarak başarılı etik ve uyum
programları birbirine benzerken,
başarısız olanlarının her birinin kendi başarısızlık hikayesi bulunuyor.
Kimileri, çoğu durumda, bir şeyler
olmasının hiçbir şey olmamasından
daha iyi olduğuna inanırlar. Bununla birlikte, etik ve uyum programları
açısından, bir şeyler yanlış yapıldığı
zaman hiçbir şey olmamasından bile
daha kötü sonuçlar doğabilmektedir.
Yukardaki unsurlardan birinin dahi
olmaması etik ve uyum programının genel olarak başarısız olmasına
sebep olacaktır. Bu yüzden etik ve
uyum programında tüm unsurların
doğru bir şekilde yer aldığına dikkat
edilmelidir.
“EMNIYET KEMERLERI
GEREKSIZ VE KÖTÜ BIR FIKIRDIR
ÇÜNKÜ HERŞEYE RAĞMEN
HÂLÂ TRAFIK KAZALARINDA
INSANLAR ÖLMEKTEDIR”. İŞTE
BU TIP BIR ÇIKARSAMA, TAM
BIR “NIRVANA SAFSATASI”DIR.
MÜKEMMEL, IYININ
DÜŞMANIDIR.
NİRVANAYA ERDİM
Ancak bu alanda önemli bir de tuzak
vardır. O da “Nirvana Safsatası” olarak bilinen çıkarsamadır. Bir hedefi
“mükemmel” olarak gerçekleştirmeye çalışmak çoğu zaman beyhude
çabalarla zaman ve enerji kaybetmemize yol açar.
Nirvana Safsatası gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler ile gerçekçi olmayan
ve idealize edilmiş hedeflerinin karşılaştırılması sonucu meydana gelen
yanlış çıkarsamadır. Her yanlış çıkarsama gibi aslında geçerli görülebilir
ama daha titizlikle incelendiği zaman
hatalı yanları ortaya dökülebilir.
Genel olarak hiçbir sorun için mükemmel çözümler bulmak mümkün
değildir. Nirvana Safsatası gibi mantıksız bir çıkarsama ile herhangi bir
mükemmel çözümü olmayan her türlü fikre saldırıya geçilebilir. Bu tür bir
yaklaşımla seçenekler, gerçekleşmesi
mümkün seçenekler arasında değil,
her zaman daha iyi olabilecek ger-
çekçi olmayan alternatifler arasında
aranmaktadır. Bu durumda çözüm
imkansız hale gelir.
Örnek vermek gerekirse, “Emniyet
kemerleri gereksiz ve kötü bir fikirdir çünkü herşeye rağmen hâlâ trafik kazalarında insanlar ölmektedir”.
Oysaki emniyet kemerleri %100 güvenlik sağlamak için değil, kazalarda
ölüm ve yaralanma riskini azaltmak
için kullanılmaktadır.
Buradan konumuza hızlıca dönelim
ve bazılarının şöyle dediğini hatırlatalım: “Yolsuzlukla mücadele konusundaki kampanyalar faydasızdır
çünkü herşeye rağmen yolsuzluk
yapan ve umursamayan insanlar bulunmaktadır”. Oysaki bu tür kampanyalardaki amaç beşeri bir zafiyet olan
yolsuzluğu tamamen yok etmek değil
azaltmaktır.
Şirketlerdeki etik ve uyum politikaları konusunda da benzer yanlış varsayımlar ortaya çıkıyor. Yukarıda bahsettiğimiz konu etik ve uyum programının başarı unsurlarının eksiksiz ve
doğru olarak varlığıdır. Yoksa etik ve
uyum programının mükemmel olması demek değildir.
Bu doğrultuda gerçekçi olmayan,
ideal “mükemmel” bir sistem amaçlanmamalıdır. Gerçekçi, uygulanabilir ve tüm unsurlarının doğru ve
tam olarak yer aldığı “iyi” bir etik ve
uyum programı asıl amaçlanan hedef
olmalıdır. 4