INmagazine Sayı 6 (Nisan, Mayıs, Haziran)

Cumhuriyeti adını aldı. Kıta Çini’ni terk eden Çin Cumhuriyeti bugün varlığını “Tayvan” olarak sürdürmektedir. ÇİN VE TEKNOLOJİ Çin teknoloji alanında Japonya kadar başarılı olamadı. Aslında en küçük bir biçimde başarılı olamadı çünkü tekno- lojiyi özümsemek için gereken minimal bilgiden yoksundu. Mao’nun kararı ile gi- rişilen ilk teknolojik devrim, çelik yapımı yerine hızlı paslanan teneke yapımında sonuçlandı. Milyonlarca köylüyü tarlala- rından koparıp çelik üretmeye döndür- me programı, bu “devrim içinde devrim” ya da “büyük sıçrama” bütün bir insan- lık tarihinde yaşanan en büyük kıtlığa ve sonuçta 20 milyon ya da kimi tahminlere göre çok daha fazla insanın ölümüne yol açtı. (10) Çin’in ideolojik egemenleri tek- nolojinin köylülerin başa çıkabileceği bir uğraş olmadığını ancak yıkımı gördükten sonra anlamaya başladılar. Devrimin Reformu: Deng Xiaoping Japonya’ya karşı savaş ve Çin iç savaşı nedeniyle bozulan zayıf Çin ekonomisi merkezi planlama sonucunda büyük öl- çüde durgunlaştı. İleriye Büyük Sıçrama girişiminin yol açtığı kıtlık ve ölümler ve Kültür Devriminin temizlikleri ekonomiyi daha öte kötüleştirdi. 1970’lerde Çin’in geçim standartları 1930’lardakinin üzerinde değildi. Mao’nun ölümünden sonra ÇKP önünde ekonomiyi kurtar- mak için pazar reformlarına dönmekten başka yol kalmadığını kabul etti. Çin’in kendini kendi kaynakları ile yeniden di- riltme olanağı yoktu. Ve Batıdan ödünç alınan despotik-ideolojik çözüm formülü işleri daha da kötüleştirmekten başka bir sonuç vermemişti. Deng Xiaoping çözümü gördü. Çin, Sovyetler Birliğinin yaptığı gibi kendini yok edemezdi çün- kü bu tam bir kaosla sonuçlanırdı. Halk herhangi bir politik istenç kırıntısından bile yoksundu ve ancak yönetilebilirdi. Ekonomik gelişim için, aslında ekonomi- nin olması için özgürlüğün ilk koşulunun yerine getirilmesi, özel mülkiyet hakkının tanınması zorunlu idi. Ama bu çözüm yalnızca yeni bir problemin doğuşunu getirdi. Çin’in kendisinin sürdürülebilirli- ği tam despotik politik yapısı ve yarı-öz- gür ekonomik yapısı arasındaki çelişki- nin gözdağı altına düştü. Herşeye karşın, Mao’nun kültür devri- Deng Xiaoping MAO’NUN KÜLTÜR DEVRİMİNİN BAŞARAMADIĞI ŞEYİ BİR SÜRE SONRA DENG XIAOPING’İN İZNİ İLE “EMPERYALİZM” BAŞARDI VE İYİ ÇELİK ÜRETEN FABRİKALARI GETİRMENİN YANISIRA, 700 MİLYON KADAR ÇİNLİYE DE AKILLI TELEFON VERDİ. Mao minin başaramadığı şeyi bir süre sonra Deng Xiaoping’in izni ile “emperyalizm” başardı ve iyi çelik üreten fabrikaları ge- tirmenin yanısıra, 700 milyon kadar Çin- liye de akıllı telefon verdi. Deng Xiaoping önce Dörtler Çetesini etkisizleştirdi ve Dört Modernizasyon getirdi. Ekonomi, Tarım, Bilimsel ve Teknolojik Gelişim ve Ulusal Savunma. Ekonomi dışarıya, “emperyalizme” açıldı ve bölümsel ola- rak özgürleştirildi. Çin 1970’lerin sonunda Çin Komünist Partisinin yönetimi altında planlı ekono- miden uzaklaşarak pazar yönelimli eko- nomiye geçti ve kısa bir sürede dünyanın en büyük dışsatım ekonomisi oldu. Re- formlar kollektif tarımın aşamalı olarak ortadan kaldırılması ile başladı. Ederler yine aşamalı olarak serbest bırakıldı. Özel sektör büyümeye başladı, borsa ve modern bankacılık dizgesi doğdu, ülke dış ticarete ve yabancı yatırıma açıldı. Komünist Çin’de 2005 brüt iç üretiminin %70’i özel kesim tarafından gerçekleş- tirildi. Ekonominin yeniden yapılandırıl- ması sonucunda GDP 1978’e göre on kat arttı, yoksulluk minimize edilirken eşitsizlik büyüdü. 2015’te Çin dünyanın en büyük ikinci ekonomisi oldu. Buna karşın, bugün Çin’de kişi başına gelir dünya ortalamasının altındadır. Hükümet 2011 ’de kabul edilen 12’nci Beş-Yıllık Planda ekonomik reformların sürmesini ve iç tüketimi arttırma ge- reksinimini vurguladı. 2014’e dek 274 milyon insan iç kırsal bölgelerden geliş- miş kıyı bölgelerine göç etti. Başkan Xi Jinping’in yeni hükümeti kaynakların da- ğılımında pazara daha belirleyici bir rol verileceğini belirtti. 2014’te çeşitli devlet işletmelerinin özelleştirilmeye açılması- na izin veren yasalar çıkarıldı, tek-çocuk politikası gevşetildi, çevre koruması ile ilgili daha sert yasalar çıkarıldı. Çalışan nüfus sayısı 2014 yılı için 800 milyonun biraz üzerinde ve işsizlik oranı %4,1’dir. Nüfusun %6’sı yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır (US $400).(11) İS 21. yüzyılın başında İÖ 21. yüzyılda 47

INmagazine Sayı 6 (Nisan, Mayıs, Haziran) | Page 49