FELSEFE |
|||
42 |
keskin oldu . 1985 ’ te yeni olan , yepyeni olan Cray 2 süper bilgisayarının ederi 17,5 milyon Dolar ve ağırlığı 2.500 kilogram iken , işlem gücü bugünün bir cep telefonunun gücü kadar bile değildi . Bugünkü teknolojiyi de hiç kuşkusuz benzer bir yazgı beklemektedir . Ama teknoloji modern yaşamın yalıtılmış bir boyutu değildir . Herşeyden önce kendisi modern kültüre ait olan bilimsel bilgiye gereksinir . Etik ve ekonomik temel gerektirir ve kendisi etik normların ve ekonomik ilişkilerin yeniden biçimlendirilmesini güdüler . Modern yaşamın bir başka boyutu demokrasidir . Daha başka boyutları evrensel insan hakları , vicdan özgürlüğü , özgür eğitim ve sınırsız öğrenim , estetik duyarlığın yükselmesi ve yaygınlaşmasıdır . Tümü de realitelerini arayan idealiterdir ve modern varoluşa bir deneysellik , uçuculuk , yiticilik tonu verirler . Tümü de evrensellik hakkını ileri sürer . Tümü de kollektif erekleri yaşamın etik dinginliği , güzelliği , ussallığı olan süreçlerdir .
TEKNOLOJİ VE SORUMLULUK Teknoloji kendi başına davranan özerk bir güç , bir fetiş değildir . İnsan bilincini belirleyen bir altyapı etmeni de değildir . Teknoloji bir yüceltme ya da tapınma nesnesi yapılacak koşulsuz iyilik , ya da toplumsal ve ekonomik düzenleri dağıtan bir kötülük de olamaz . Teknoloji değil ama insan sorumludur çünkü teknoloji insan istencinin bir uzantısıdır . Yapıcılığa olduğu gibi yokediciliğe de hizmet edebilir , işsizliği , eşitsizliği , yoksulluğu artırabileceği denli de arttırabilir . Modern yaşamın ona dinginliksiz değişim karakterini veren gereci ve bitimsiz enerjisi istençtir . Ve istenç özgürlüktür ve özgürlük olarak modern etiği tanımlar . Modern etik , ön-modern etiğin tutuculuğu ile karşıtlık içinde , gelişim etiğidir . Bütün bir modern dönem insanın kendisini ve dünyasının tarihte ilk kez özgürlük yoluyla ve özgürlük uğruna biçimlendirme dönemidir . İlk kez modern dönemde özgür istenç kendini değişimin evrensel gücü olarak ileri sürmüş , tüm bireyler sınırsızca ve engelsizce büyüme hakkının bilincini kazanmaya başlamış , arkaikdespotik karakterler ve kişilikler yerlerini özgür , dürüst , eşit modern karaktere bırakmaya başlamıştır .
|
TEKNOLOJİ VE İNSAN YETİLERİ Teknolojinin başlangıcı zaman zaman çok geniş tanımlarda mağara devrine dek indirilir ve ateşin , yontma taşın kullanımı , ve daha sonra tekerleğin ve yalın mekanik aygıtların icadı ilk teknolojik edimler ve buluşlar olarak kabul edilir . Tüm bunlarda Homo sapiens doğayı doğanın kendisini aşmak için , bir bakıma doğayı istencinin bir uzantısı yapmak için kullanır . Gerçekten de teknoloji insanın bedensel güçlerinin bir genişletilmesi gibi görünür . Genel olarak aletler insanın bedensel gücünü genişletirken , telgraf , telefon , teleskop , radar , radyo , televizyon gibi bir bölümü daha şimdiden tarihe karışmış modern iletişim aygıtları insan duyularının bir uzantısı gibidir ve bütünüyle uygunsuz bir biçimde “ bilgisayar ” dediğimiz dijital makineler yalnızca insan düşünme gücünün hızlandırılmasına hizmet eder . Tüm gelişimlere karşın , insan teknolojisi doğanın mikro ve makro teknolojisi ile karşılaştırıldığında henüz yalnızca yolun başındadır . Teknoloji insanın doğanın görkemli ussallığı ile yarışma süreci , doğanın hayranlık verici teknolojisi ile eşit olma çabasıdır . Teknoloji insanın doğanın yaptığını yapabilme yeteneği olarak doğanın bilgisi üzerine dayanır ve modern teknoloji bu düzeye dek modern doğa bilimlerinin bir uzantısıdır . Ama teknolojik aygıt ya da araç onu üretmenin olanağını sağlamış olan bilimsel bilgi , araştırma emeği , ve birkaç yüzyıllık çaba olmaksızın salt dışsal öykünme yo- |
luyla kolayca kopyalanabilir , ve evrik mühendislik yoluyla aşağı yukarı her aygıtın eşlemi üretilebilir . Teknolojik gelişimin zemini olan bilimsel gelişime ve ekonomik özgürlüğe izin vermeyen tutucu kültürler de bilimsiz teknolojiden yararlanmayı başarabilir ve sonuçta despotizm ve teknoloji buluşabilir .
TEKNOLOJİK DEVRİMLER Batının bütünsel modernleşme sürecinde yer alan gelişim boyutlarından biri olarak modern teknoloji doğa bilimlerinde yer alan gelişimin bir sonucudur ve özgür ekonominin bir bileşenidir . Teknolojik devrim ya da işleyim devri-
İngiltere ’ de Shropshire yakınlarında bir köy olan Coalbrookdale işleyim devriminin doğum yeri olarak kabul edilir . Demir cevheri kok kömürü ile ilk kez Abraham Darby tarafından 1709 ’ da burada eritildi . Gerçekte ne Abraham Darby bir öncüdür , ne de işlem ilktir . Tüm öykü simgeseldir . Dökme demir , demiryollarının ve dokuma tezgahlarının ve daha başka işleyim makinelerinin yapımında kullanıldı . İşleyim devrimini yalnızca demir eritme vb . gibi mekanik işlemlere bağlamak geçersizdir , çünkü bu ve benzeri işlem binlerce yıldır bilinmekte ve uygulanmaktadır . İşleyim Devrimi daha bütünsel bir tarihsel ve kültürel yenileşmenin parçasıdır ve kendisi öncelikle Bilimsel Devrim ile birlikte gider .
|