INmagazine Sayı 6 (Nisan, Mayıs, Haziran)

DOSYA / Panama Belgeleri P 28 anama Belgeleri, eski ve bilinen bir problem olan paravan şirket (anonymous shell com- pany) gerçeğini dünya- ya bir tokat gibi tekrar çarptı. Sahibi belli olmayan bu şirket- lerin büyük bir kısmının yasal amaç- larının dışında kullanıldığı bir sır değildi. Ancak pratikte bu şirketlerin varlık nedeni olan gizlilik zırhından dolayı bu sorunun boyutlarını kimse tam olarak bilemiyor, tahmin edemi- yordu. Panama Belgeleri işte bize bu fırsatı verdi. “Finansal Gizlilik” genelde servet sahiplerinin medyanın odağında ol- maktan kaçınmak istemeleri veya güvenliklerinin tehlikeye girebilece- ğinden endişe etmeleri gibi neden- lerle talep edilir. Konuya bu noktadan bakıldığında gizlilik anlaşılabilir gibi duruyor. Ancak Panama Belgeleri yasal olmayan birçok işlemin (vergi kaçırma, yolsuzluk, kara para akla- ma gibi) gizliliğin sağladığı şeffaf ol- mayan ve hesap verilmeyen karanlık ortamda ortaya çıktığını gösteriyor. Diğer bir deyişle Panama Belgeleri ile paravan şirketlerin yolsuzluğun bir aracı haline geldiğini görüyoruz. GİZLİLİK, PARAVAN ŞİRKETLER ARACILIĞI İLE NASIL YAPILANDIRILIYOR? Paravan şirketlere ilişkin bir prob- lemden bahsediyorsak burada anah- tar kelime “gizlilik” olacaktır. Pana- ma Belgeleri’nin de ortaya koyduğu üzere finansal gizlilik, vergi cenneti olarak bilinen (British Virgin Adaları gibi) veya şirket kurarken minimum bilgi talep eden yerlerde (Dalawa- re veya Nevada gibi) paravan şirket kurmak yöntemi ile sağlanabiliyor. Bu şirketler yaklaşık bir kaç saat içinde ve gerçek sahibinin (benefici- al owner) adı geçmeden (gerçek şir- ket sahibinin güvendiği bir çalışanı, dostu, eşi, akrabası veya atanan bir temsilci müdürün ismi kullanılarak) rahatlıkla kurulabiliyor ve böylece şirketin gerçek sahibinin ismi hiçbir yerde geçmiyor. Bunun üstüne ku- rulan paravan şirketin sahibi olarak PANAMA BELGELERI, RUSYA BAŞKANI PUTIN’IN YAKIN ÇEVRESININ YÜKSEK TUTARDA PARAYI TÜM DÜNYADA DOLAŞTIRDIĞINI GÖSTERIYOR. İŞIN ARKASINDAN ISE PUTIN’IN ESKI ARKADAŞLARINDAN VIYOLONSEL SANATÇISI SERGEY ROLDUGIN ÇIKIYOR. farklı bir coğrafyada kurulan başka bir paravan şirket, hatta onunda or- tağı yine farklı bir coğrafyada kuru- lan farklı bir paravan şirket gösteri- lince, işte gerçek sahibin amaçladığı gizlilik bu katmanlı yapı ile sağlanmış oluyor. Bu noktadan sonra kanun ko- yucuların veya denetçilerin bu yapıyı çözmesi oldukça zorlaşıyor. Yukarıdaki teorik anlatım Panama Belgeleri’nde Putin’in yakın çevresi- nin yaklaşık 2 milyar ABD Doları’nı gizlemesinde pratik karşılığını bul- muş durumda. GİZLİLİK ZIRHININ YAPILANDIRILMASI: PUTİN VE YAKIN ÇEVRESİ Panama Belgeleri’ne bakınca, Rusya Başkanı Vladimir Putin’in yakın çev- resinin paravan şirketleri çok fazla kullanarak yüksek tutarda parayı karmaşık bir şekilde tüm dünyada dolaştırdığı anlaşılıyor. Aşağıda bu konuya ilişkin çarpıcı bir örnek sunu- yorum: 10 Şubat 2011 tarihinde sahibi belli olmayan ve British Virgin Adaları’nda kurulu Sandalwood Continental Ltd. (Sandalwood) adında bir pa- ravan şirket, yine kendisi gibi ve Kıbrıs’ta kurulmuş adı Horwich Tra- ding Ltd. olan paravan şirkete 200 milyon ABD Doları kredi veriyor. Ertesi gün 11 Şubat 2011 tarihinde, Sandalwood bu kredi alacağına iliş- kin hakları British Virgin Adaları’nda kurulu Ove Financial Corp. (Ove) adında başka bir paravan şirkete devrediyor. Kredi alacağının devri için Ove Sandalwood’a 1 ABD Doları ödüyor. Ama durun, henüz paranın kağıt üzerindeki yolculuğu bitmedi! Aynı gün yani 11 Şubat 2011 tarihin- de Ove şirketi aynı krediye ilişkin tüm alacak haklarını International Media Overseas (Media) adında Panama’da kurulu başka bir paravan şirkete dev- rediyor. Media da Ove şirketine bu devir işlemi için 1 ABD Doları ödüyor. Kısaca 24 saatlik bir sürede kredi, (burada bahsedilmeyen diğer işlem- ler ile birlikte) kâğıt üzerinde, üç kı- tayı iki banka ve dört paravan şirketi dolaşıyor ve böylece para süreç için- de izlenemez duruma geliyor. Panama Belgeleri, Sandalwood şir- ketinin, Putin’in kasası olarak bili- nen St. Petersburg’da kurulu Bank Rossiya’nın ana hissedarı ve başkanı tarafından kurulduğunu gösteriyor ve para bu finans kurumu tarafından gizli dünyaya sokuluyor.

INmagazine Sayı 6 (Nisan, Mayıs, Haziran) | Page 30