ANALİZ |
|||||
14 |
liyordu . Takip eden en önemli eleştiri ise , yasadaki “ kolaylaştırıcı ödeme ” istisnası oldu . Yasa , zorunlu hallerde , işleri hızlandırmak için verilen rüşvetlere kolaylaştırıcı ödeme adını veriyor ve onları istisna sayıyordu . Bu konu , yasa Amerikan senatosunda tartışılırken de gündeme gelmiş ve bir senatör , amaçlarını şöyle açıklamıştı : “ Bu yasayla amacımız bürokratik labirentlerin içinde kaybolmuş ve gerekli evrakları bir an önce almak isteyen bir şirket çalışanının memura vereceği 50 Dolar ’ lık bir hediyenin değil , bir ülkenin petrol kanunlarında değişiklik yapılması için çeşitli hükümet organlarına 50 milyon Dolar katkı sağlayan Amerika bağlantılı şirketlerin peşine düşmek .” Yasayla alakalı bir diğer eleştiri , “ makul güvence ” ve “ makul detay ” kolaylığı idi . Yasa , şirket yönetimi muhasebe ve iç kontrol sistemleriyle ilgili konularda iyi niyetini ve uyum için “ makul ” önlem aldığını ispat ederse , bunun incelemelerde ve yargılamalarda göz önünde bulundurulacağından bahsediyor . Yasayı inceleyenlerin eleştirdiği bu konu , yasada ciddi anlamda değiştirilmese de , uygulamada pek geçerli olmadığından , yargı organı “ makul güvence ” yi pek fazla dikkate almadığından , bu eleştiri çok da yerini bulmamış oldu . Örneğin , bilgi teknolojisi devlerinden birinin , iş geliştirme için dünyada kullandığı binlerce şirketten birinin karıştığı bir rüşvet dosyası nedeniyle aldığı cezanın uzlaşma görüşmeleri iki milyon Dolar ceza ile sonuçlanınca , “ Binlerce şirketin hepsini tek tek denetleyemem ” savunmasının pek de işe yaramadığı görülmüş oldu . Yasanın kendisinin değilse de , uygulamasının eleştirildiği konulardan , burada bahsedilecek sonuncusu , çoğunlukla kişilerin değil , kurumların cezalandırıldığı , oysa rüşvet suçunu işleyenlerin kişiler olduğu üzerinedir . Böylelikle asıl rüşvetin ödenmesi kararını veren kişiler , kararlarını bir ceza durumunda şirketin cezalandırılacağının bilinciyle daha rahat verebiliyor ve sorumlu oldukları şirket ceza aldığında , oradan ayrılarak başka bir şirkette benzer kararlar vererek yaşamlarını sürdürebiliyorlar . Böylelikle cezalar , kişiler bazında caydırıcılıklarını kaybetmiş oluyor . |
FCPA , ( YURTDIŞINDAKI YOLSUZLUK UYGULAMALARI HAKKINDA KANUN ) KONUSUNDAKI ELEŞTIRILERDEN BIRI DE , “ KOLAYLAŞTIRICI ÖDEME ” IDI . YASA , ZORUNLU HALLERDE , IŞLERI HIZLANDIRMAK IÇIN VERILEN RÜŞVETLERE KOLAYLAŞTIRICI ÖDEME ADINI VERIYOR VE ONLARI ISTISNA SAYIYORDU . |
PEKİ ŞİRKETLER NE YAPSIN ? FCPA ’ i yayınlayan otoriteler , 2012 yılında , şirketlerin FCPA ’ e uyum için neler yapmalarını beklediklerini anlatan bir kılavuz çıkardılar . Bu kılavuzda , çok temel olarak aşağıdaki öneriler iletildi şirketlere : Üst Yönetimin Duruşu : Yolsuzluk karşıtı politikalar şirketin üst yönetimi tarafından desteklenmelidir ve sık sık iletişimi yapılmalıdır . Etik Kurallar ve Uyum Politikaları : Etik Kurallar , etkin bir uyum programının en önemli temel taşıdır . Ayrıca detaylı iç kontroller , denetim prosedürleri , politikalar ve disiplin kuralları da mevcut olmalıdır . Gözetim , Özerklik ve Kaynaklar : Gözetim ve denetimden sorumlu bölüm ya da kişiler , yönetimden ayrı ve bağımsız olmalı ; uyum programını etkin bir şekilde uygulaması için gerekli kaynaklarla donatılmalıdır . Risk Değerlendirme : Şirketler , yolsuzluk ve rüşvet konularında karşı karşıya oldukları riskleri doğru şekilde değerlendirebilmelidir . Eğitim : Konuyla ilgili politika ve prosedürler , eğitimler yoluyla tüm şirkete aktarılmalıdır . Teşvik ve ceza sistemleri : Uyum politika ve prosedürlerine uyulmaması ile ilgili cezalar ve disiplin işlemleri önceden belirlenmeli ve uyum her fırsatta teşvik edilmelidir . Üçüncü Şahıs Gözden Geçirmeleri : Müşteri , tedarikçi , aracı , temsilci gibi üçüncü şahıslar şirket uyum programından , Etik Kod ’ dan ve ilgili politika ve prosedürlerden haberdar edilmeli ve uyumları düzenli olarak gözden geçirilmelidir . Raporlama : Çalışanlar , şirketin gizliliği temel alarak oluşturduğu bir raporlama mekanizmasını , bir misilleme endişesi hissetmeden , rahatça kullanabilmelidir . Gerçekleştirilen bir soruşturma sonrasında da şirketin iç kontrol ve uyum programı , elde edilen sonuçlara göre gözden geçirilmelidir . Denetim : Şirketlerin çalışma şekilleri ve çevreleri zaman içinde değiştiğinden , iyi bir uyum programının zaman içinde denetlenmesi ve gözden geçirilmesi gereklidir .
KRALİÇENİN ÜLKESİNDE … Birleşik Krallık ’ ın yasası ( UKBA , United Kingdom Bribery Act , Birleşik Krallık Rüşvet
|