ALGEMEEN
NEUTRALISERING
VAN GRONDSUURHEID
Martiens du Plessis, NWK Landboubestuursdienste
Grondsuurheid is wêreldwyd een
van die mees aktuele onderwerpe in
grondkunde en plantvoeding. Dit het ʼn
groot invloed op die groei van plante en
grondorganismes. In ʼn vorige uitgawe
van die Graslander (uitgawe 1 van
2016) is die oorsake van grondversuring
bespreek. In hierdie artikel word die
neutralisering van grondsuurheid van
nader bekyk.
Grondsuurheid word breedweg as ʼn oormaat H + -ione teenoor die hoeveelheid
OH - -ione in die grond gedefinieer en die stand van hierdie balans word in die
pH van die grond gereflekteer. Om suurheid te neutraliseer, moet die H + -ione
met ander ione van ‘n alkaliese aard reageer.
Bekalking met kalsitiese en dolomitiese kalk (karbonate)
dit aan die grond toegedien word, bind dit met koolstofdioksied (CO 2 ) om
kalsiumkarbonaat (CaCO 3 ) en magnesiumkarbonaat (MgCO 3 ), dus kalsitiese
en dolomitiese kalk te vorm. Die reaksie verloop verder dieselfde as hierbo
genoem. Kalsiumhidroksied en magnesiumhidroksied is redelik lig en een
ton hiervan neutraliseer onderskeidelik 1.35 en 1.72 keer meer suurheid as
kalsiumkarbonaat. Hierdie stowwe is baie reaktief. Dit is egter ook bytend en
daarom moeilik om vir kommersiële bekalking van lande aan te wend.
Bekalking met kalsium- en magnesiumoksied
Kalsium- en magnesiumoksied (gebrande of ongebluste kalk) is neweprodukte
uit die sementbedryf. Indien dit aan die grond toegedien word, bind dit met
water om kalsiumhidroksied en magnesiumhidroksied te vorm. Die reaksie in
die grond verloop verder dieselfde as hierbo om karbonate te vorm. Kalsium-
oksied en magnesiumoksied is beide baie lig en een ton hiervan neutraliseer
onderskeidelik 1.78 en 2.50 keer meer suurheid as kalsiumkarbonaat. Hierdie
stowwe is baie reaktief en bytend en moeilik om te hanteer. Dit moet dadelik
en effektief met die grond gemeng word omdat dit dadelik hidreer en flokkies
Vervolg Bl 9
SÁÁM BOER
ONS MEER PRESIES .
Suiwer kalsitiese kalk bestaan uit kalsiumkarbonaat (CaCO 3 ). Wanneer dit
met suur grond (oormaat H + -ione) vermeng word, is die eindprodukte kalsium
(Ca 2+ ) wat ʼn makrovoedingselement is, water (H 2 O) en koolstofdioksied (CO 2 ).
Die ongewenste H + verbind met suurstof (O 2 ) om water in die grond te vorm
wat neutraal en dus gewens is. Dié reaksie word as volg voorgestel:
CaCO 3 + 2H+ → Ca 2 + + H 2 O + CO 2
Dolomitiese kalk bevat beide kalsiumkarbonaat (CaCO 3 ) en magnesiumkarbo-
naat (MgCO 3 ). Die magnesiumkarbonaat het ʼn soortgelyke reaksie as kalsium-
karbonaat en lewer magnesium (Mg 2+ ) as makrovoedingselement, water (H 2 O)
en koolstofdioksied (CO 2 ). Dié reaksie word as volg voorgestel:
MgCO 3 + 2H+ → Mg 2+ + H 2 O + CO 2
Hieruit is dit duidelik dat 1 mol CaCO 3 (100 g) of 1 mol MgCO 3 (84 g) presies
2 mol H + (2 g) neutraliseer. Dit is gevolglik onmoontlik om meer H + met
kalk te neutraliseer deur dit byvoorbeeld fyner te maal. Fyner kalk reageer
net vinniger as growwer kalk. Magnesiumkarbonaat is verder ook ligter as
kalsiumkarbonaat en dus kan daar meer suurheid met 1 ton magnesiumkarbo-
naat geneutraliseer word as met 1 ton kalsiumkarbonaat. Dolomitiese kalk wat
ʼn mengsel van die twee is, kan dus per ton kalk ʼn klein bietjie meer suurheid
neutraliseer as suiwer kalsitiese kalk.
Bekalking met kalsium- en magnesiumhidroksied
Kalsiumhidroksied [Ca(OH) 2 ] en magnesiumhidroksied [Mg(OH) 2 ] (gebluste
kalk) is neweprodukte uit die sement-, yster-, staal- en gasbedryf. Indien
Graslander
Maart 2017
7
Jóú greep op die mark
Klop aan by die presisiespesialiste
NWK Landboubestuursdienste se span spesialiste lewer ’n volledige
spektrum van presisieboerderydienste. Dit sluit grondopnames met
gedifferensieerde potensiale, chemiese presisieboerdery met differensiële
regstellings, meganiese presisie op trekkers en ander landbouwerktuie en
GPS-plaaskaarte in. Landboubestuursdienste is ook kalkagente vir Grasland.
Kontak ons gerus vir al u presisiebehoeftes
op die plaas. Sáám plaas ons u boerdery
op die wenpad.
TEL: +27 (0)18 633 1143 FAKS +27 (0)86699 0486 www.nwk.co.za
SCHOLTZSTRAAT 81 POSBUS 107 LICHTENBURG 2740 SUID-AFRIKA
E-POS [email protected]
GPS: S 26 09’ 05.9 E 26 09’ 30.4
NWK Beperk is ‘n gemagtigde finansiëlediensteverskaffer (lisensienr. 44998) en ‘n geregistreerde kredietverskaffer (registrasienr. 2789)
Tindrum 16/041