FRITS Magazine 40 september 2015 maart 2015 | Page 32
REPORTAGE
KORENVELD
Nederland deelnemen aan een discussie over
de echtheid van een ‘Van Gogh’ is net zoiets
als je hoofd steken in een wespennest. De vele
‘deskundigen’ kunnen lelijk steken, en doen
dat ook bij de geringst voelbare aantasting
van hun autoriteit of competentie.
„Niemand wordt door het VGM serieus
genomen”, reageert Sophie, terwijl wij bij haar
thuis genieten van een copieuze Brabantse
lunch. „Je krijgt eerst een lullig briefje als afwijzing. Het VGM heeft een monopoliepositie. Waarom worden bij de onderzoeken niet
meer onafhankelijke experts geraadpleegd,
buiten het museum om? De echte strijd gaat
hier om wie als gezaghebbende kenner van
zijn werk te boek mag staan. Het vooruitzicht
van financiële winst of dreigend verlies, of om
bescherming van de persoonlijke eer.”
Later mailt ze: ‘Vanmiddag hebben Klaas
en ik het dossier doorgespit en de uitslagen
nagelezen van het SKRA en het ICN. Het is
nogmaals overduidelijk geworden dat wij
niet lijden aan verstandsverbijstering, maar
dat echt alles zwart op wit staat; het kan niet
anders of het gaat om echte Van Goghs’.
De Elzinga’s en Nagelkerke wijzen ook op de
provenance van de vier schilderijen. Dit is de
chronologie of historie van eigendom of bezit
dat de herkomst verklaart. De Eindhovense
goudsmid, fotograaf en collectioneur van
032
kunst Antoon Hermans geldt als een zeer
verdienstelijk amateurschilder, en introduceert de kunstenaar in de lokale scene.
Jan Baijens, die een verfwinkel heeft in de
Rechtestraat, neemt Vincent mee naar Anton
Kerssemakers. Door alle contacten ontstaat
een schildersclubje, en Baijens wordt vaste
leverancier van Vincents materialen. ‘Toon
Kers’ wordt een vriend en een leerling van
Vincent van Gogh.
uit Nuenen vertrekt, laat hij zijn spullen en
schilderijen achter bij Kerssemakers, want
wie weet keert hij nog eens ooit terug. Na
diens dood koopt Frans Keunen Antons
woonhuis met leerlooierij. In 1930 verwerft Frans alle bezit als vereffening van
de schulden die Antons zoon Walter heeft
gemaakt, inclusief aanwezige doeken en
schildersmaterialen, toegeschreven aan Van
Gogh en Anton Kerssemakers. Er wordt niet
veel praat over gemaakt
omdat Helene Kröller MülIn Nederland deelnemen aan een
ler stad en land afstroopt
op zoek naar Van Gogh’s
discussie over de echtheid van een voor haar eigen museum.
Volgens Nagelkerke heeft
‘Van Gogh’ is net zoiets als je hoofd Vincent ‘soms dagen en
weken’ bij Kerssemakers
steken in een wespennest.
thuis gewerkt, en schonk
hij zijn schildervriend
Samen bezoeken ze musea, praten ze over
diverse werken. Van Gogh liet ‘De aardapkunst en trekken ze de natuur in om te schilpeleters’ enige tijd bij Toon Kers thuis staan.
deren. Kerssemakers wist eigenlijk niet zo
„En zo kan ik nog wel een en ander bedenken
goed wat hij met de extravagante kunstenaar
waardoor de provenance nog waarschijnlijker
aan moest, zo blijkt uit zijn herinneringen
zal zijn”, betoogt Nagelkerke. Uiteindelijk
aan de tijd samen met Vincent in en rond
is Van Gogh