58
SİNEMATELEVİZYONDERGİSİ EYLÜL2014
MÜJDEIŞILSinemaYazarı
ŞÜKRÜAVŞARFİLM
SİNEMA VE DİZİLERİN
ATATÜRK’Ü
80’lere kadar, İlk Başbakan ve Cumhurbaşkanımız
Mustafa Kemal Atatürk’ü doğru düzgün anlatan
bir filmden ya da diziden bahsetmek neredeyse
imkansız. 1981 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın
girişimiyle Türkiye, Belçika ve Fransa ortaklığında,
Atatürk’ün hayatının anlatıldığı bir televizyon filmi
yapılır. Söylentilere göre sadece dış harcamaların
tutarı, o zamanın parasıyla 35 milyon lirayı bulmuştur.
“Atatürk”te, Büyük Önder’in gençliğini, tiyatro
sanatçısı Cüneyt Çalışkur, yaşlılık dönemini ise
Prof. Andre Mouche adlı zat canlandırır. Televizyon
gösterimi birkaç kez ertelenen 52 dakikalık yapım,
19 Mayıs 1983’te ilk kez seyirciyle buluşur. 80’lerin
sonlarına geldiğimizde, TRT dizisi Ateşten Günler’de
Metin Belgin hayat verir Atatürk’e.
90’larda az sayıda ama o yıllarda hayli ses
getiren yapımlar çekilir arka arkaya. Hepsi de
TRT yapımıdır ve resmi tarihin izinden gider.
1992 yılında Feyzi Tuna’nın yönetmenliğini
üstlendiği ve Refik Erduran’ın senaryosunu
yazdığı Metamorfoz’da, Atatürk devrimleri
yabancı bir öğrencinin gözüyle anlatılır ve
Atatürk’ü Mahir Günşiray canlandırır.
O yıllarda TRT, kapsamlı bir Kurtuluş Savaşı
destanı için kolları sıvamıştır. 1994’te Ziya
Öztan’ın yönettiği ve Turgut Özakman’ın senaryosunu
yazdığı yüksek bütçeli Kurtuluş, ekranda izleyiciyle
buluşur. O zamanın koşullarına göre büyük bir
prodüksiyon olan Kurtuluş dizisi, seyirciyi ekranlara
bağlamayı başarır. Çünkü Kurtuluş Savaşı, o vakte
değin bu kadar kapsamlı anlatılmamıştır ekranda. Dizide
Atatürk’ü Rutkay Aziz, İsmet İnönü’yü de Savaş Dinçel
canlandırmaktadır. 1998’de Kurtuluş dizisinin devamı ve
tamamlayıcısı niteliğindeki “Cumhuriyet”, sinema filmi
formatında çekilir ve vizyona girer. Ana kadroda büyük
bir değişiklik yoktur; anlatım dilinde de...
2000’lere geldiğimizde “Abdülhamit Düşerken”de
Serdar Orçin’in, “Son Osmanlı Yandım Ali”de Alican
Yücesoy’un, “Çanakkale 1915”te ise İlker Kızmaz’ın
‘yan karakter olarak Atatürk’ performanslarını izleriz.
ATATÜRK’ÜN “MUSTAFA”
HALİ ÇOK TARTIŞILDI
Atatürk’ün vefatının 70. yıldönümü olan 10 Kasım
2008’de “Mustafa” belgeselinin vizyona girişiyle
büyük bir tartışma başlar ülkemizde. Daha önce
Sarı Zeybek belgeselinde denediği gibi Atatürk’ün
insani yönünü baz alan Can Dündar, örneğin onun
karanlık korkusundan bahseder “Mustafa”da.
Belgesel şimşekleri üzerine çeker; Dündar,
Atatürk’e hakaret suçlamasıyla karşı
karşıya kalır. Düşünce özgürlüğü,