112
UNIEKE SAMENWERKING
TIJDENS SYMPOSIUM IN
GORINCHEM
RUBRIEK VAN
JAN DONIA
De navel van de
(kunst)wereld
In Gorinchem is deze zomer iets bijzonders aan de hand.
Op 6 juni opende prinses Beatrix het derde Symposion.
Een groot evenement, waarbij op vijftien binnen- en
buitenlocaties - dertien in Gorinchem, twee in Woudrichem
- meer dan vierhonderd werken te zien zijn van 173
kunstenaars. Tot eind augustus, en gratis toegankelijk.
Beatrix heeft een opmerkelijke band met het gebeuren. In 1974
opende zij als kroonprinses het eerste Symposion, in 2005 het
tweede als koningin, en nu was zij er weer. Zij houdt van kunst en
zeker van de constructivistische kunst die een dominante plaats
heeft in het stadsbeeld van Gorinchem. Niet voor niets bevindt zich
daar een sculptuur van Ad Dekkers dat internationaal een
hoogtepunt is in het constructivisme.
Deze ontwikkeling heeft een voorgeschiedenis, waarbij 1974 een
draaipunt is. In de jaren zestig kreeg Gorinchem regelmatig
aandacht in de media, wanneer de toenmalige burgemeester
Ridder van Rappard bizarre aanvallen deed op kunstenaars uit zijn
gemeente of referaten hield over de ondergang van de beschaving.
Toen hij met pensioen ging, staken kunstenaars, ondernemers,
politici en betrokken burgers de koppen bij elkaar. Zij hadden er
genoeg van om in de landelijke pers voor joker te staan. Daarom
wilden zij een evenement organiseren waarmee zij de rest van
Nederland voorbij zouden lopen. Door dat initiatief wilden zij
tevens afrekenen met het dedain waarmee de stad - met name
Amsterdam - naar de provincie keek. In 1962 exposeerden Jan van
Munster en Ad Dekkers in kunstcentrum ’t Venster in Rotterdam
onder de titel “De Boeren”. Zelfspot met een snuifje bitterheid,
maar het getuigde ook van een heilig vertrouwen in de eigen
kwaliteit. Gorinchem, een stadje van 30.000 inwoners, heeft in de
tweede helft van de twintigste eeuw relatief veel uitstekende
kunstenaars voortgebracht.
UITZONDERLIJK INITIATIEF
Ondernemers waren in 1974 nauw betrokken bij het eerste
Symposion. Dat leidde tot een uitzonderlijk initiatief, in Nederland
nog niet eerder vertoond. Zestien internationale kunstenaars
werden uitgenodigd om een sculptuur te ontwerpen en die in
fabrieken of werkplaatsen van Gorcumse bedrijven te (laten)
realiseren. Veel van de kunstwerken die toen ontstonden, zijn nu
niet meer weg te denken uit het stadsbeeld. Tevoren, in de tijd van
Van Rappard, werd dat gedomineerd door kabouters en beelden
van kleine huisdieren. Zo werd Gorinchem van een stadje van niks
een stad van alles.
AD DEKKERS: SYMPOSION SCULPTUUR, 1974, BETON, 400 X 600 X 50 CM
‘Zonder de inbreng van het bedrijfsleven was het Symposion niet
van de grond gekomen’, zegt Bert van Meteren, in 1974 als
prominent tijdschriftenman een van de initiatiefnemers en nu, 41