105
EXPERT AAN HET WOORD
Hillen
is een kwestie van willen
Tijdens de Kamerbehandeling over de afbouw van de hypotheekrente in 2005 stelde
Tweede Kamerlid Hans Hillen een amendement voor. Dit hield in dat mensen die hun
hypotheek zo ver zouden aflossen dat de hypotheekrenteaftrek lager zou zijn dan de
bijtelling voor de eigen woning, een extra aftrekpost (de Hillen-aftrek) zouden moeten
krijgen ter grootte van het verschil. Daardoor zou het saldo van de bijtelling voor de
eigen woning en de hypotheekrenteaftrek nooit positief kunnen worden. Mensen die
geen hypotheek op de eigen woning hadden, zouden dan dus ook geen bijtelling voor
de eigen woning hebben. Dit was een sympathieke maatregel om mensen te stimuleren
hun eigenwoningschuld af te lossen. En zo geschiedde…
Het werkte! Veel mensen die het zich konden veroorloven, gingen hun spaargeld
(waarop de rente ook verwaarloosbaar laag was geworden) gebruiken om hun
eigenwoningschuld af te lossen. Twee vliegen in één klap: minder box 3-heffing en geen
(of minder) bijtelling voor de eigen woning.
Vervolgens werd in 2013 de renteaftrek voor aflossingsvrije schulden afgeschaft.
Vanaf dat moment is, afgezien van overgangsrecht voor bestaande situaties, de rente
op een eigenwoningschuld alleen nog aftrekbaar als er elk jaar wordt afgelost (lineair of
annuïtair). Zo wordt de lening afgebouwd, en daarmee verdwijnt ook langzaamaan de
renteaftrek. En daarmee komt het gebruik van de Hillen-aftrek langzaam maar zeker
voor meer mensen in beeld.
In oktober 2017 werd in het regeerakkoord afgesproken dat deze Hillen-aftrek vanaf
2019 in 30 jaar wordt afgebouwd. Dat was eerst 20 jaar. De staatssecretaris heeft wel-
iswaar de garantie tot aan de (zijn) deur gegeven dat dit niet versneld wordt, maar de
ophef over de onbetrouwbare overheid is groot. En terecht, wat mij betreft.
Ik kan een aantal varianten bedenken die véél beter waren geweest: afschaffen van de
Hillen-aftrek voor alle hypotheken afgesloten na 1 januari 2019; afschaffen Hillen-aftrek
voor alle annuïtaire en lineaire hypotheken; Hillen-aftrek in stand laten, omdat het nog
steeds een goed idee is om mensen te stimuleren hun hypotheek af te lossen.
Al deze varianten hebben het echter politiek niet gehaald, omdat het belangrijkste
argument uiteraard het budgettaire argument is. De Wet Hillen is dus gewoon een
kwestie van willen, en de politieke wil was (zowel in de Eerste als de Tweede Kamer)
uiteindelijk onvoldoende om de Hillen-aftrek in stand te laten.
Budgettair is op deze manier een gaatje gedicht, maar het vertrouwen in de overheid
heeft wel weer een deuk opgelopen. Bij dezen een oproep aan de regering om zich te
bezinnen voordat er verdere fiscale maatregelen worden genomen die het vertrouwen
in de politiek kunnen schaden. Dat zouden we met z’n allen niet moeten willen...
tax partner Meijburg & Co