118
TOP TIEN
Met de terugkeer van de grammofoonplaat op het heringerichte
Raamplein, bevinden zich weer drie monumentale kunstwerken
van Mathieu Ficheroux in de top-tien van de beelden in de
Rotterdamse buitenruimte. Voor mij staat de Multatuli al heel lang
met stip op 1. In het boek dat ik in 2008 over Ficheroux publiceerde, noem ik het werk ‘de moeder van de Townpainting’. Het tweede
grote werkstuk in de buitenruimte is ‘Het Vergeten Bombardement’. Dat is één van de meest opmerkelijke (en beste) oorlogsmonumenten in Nederland. Het werd op 31 maart 1993, in een
plantsoen bij het Grote Visserijplein in Rotterdam West onthuld
door toenmalig premier Ruud Lubbers. Op die datum, vijftig jaar
eerder, vond een dramatisch incident plaats. Een geallieerd
precisiebombardement. In plaats van het beoogde doelwit, de
machinefabriek van Wilton Fijenoord, werd toen een groot deel
van de woningen rond de Schiedamseweg verwoest. De gevolgen
waren desastreus. 326 doden, 400 gewonden. 2661 woningen
weggevaagd evenals 190 winkels en 89 bedrijven. 20.000 mensen
dakloos. In tegenstelling tot het Duitse bombardement uit 1940 op
het centrum van Rotterdam, dat internationale bekendheid kreeg,
werd het bombardement uit 1943 niet meer dan een voetnoot in de
geschiedenis. Pas na vijftig jaar werd het op initiatief van een
werkgroep uit de wijk, in samenwerking met het Centrum Beeldende Kunst, met een monument herdacht. Pas bij de onthulling
kregen bombardement en kunstwerk aandacht in de landelijke
pers. Die verdampte echter al snel weer.
De door Ficheroux ontworpen installatie is van grote plastische
klasse. Het is een compositie van 2,5 meter hoge cijfers van
corten-staal. Zij bestaat uit drie groepen die refereren aan de
datum van de tragische misrekening: 31 3 1943. De cijfers lijken uit
de hemel naar beneden gevallen, zoals destijds de bommen. Ze
liggen in verschillende standen op het gras. Het toeval lijkt daarbij
de hoofdrol te spelen, maar die situatie is het resultaat van de
briljante regie van de kunstenaar. Tot 2005, twee jaar na de dood
van Mathieu, kende ik het kunstwerk niet. Pas toen ik met
Marianne Smit, zijn levenspartner, door het plantsoen wandelde,
realiseerde ik me dat het ten onrechte vergeten bombardement
wordt herdacht met een ten onrechte vergeten monument. Een
groots plastisch gebaar, een meesterwerk waar Rotterdam trots op
mag zijn. Uitzonderlijk binnen de Nederlandse oologs- en verzetsmonumenten.
MATHIEU FICHEROUX: " HET VERGETEN BOMBARDEMENT", GROTE
VISSERIJPLEIN ROTTERDAM, 1993
GALERIE ZIC ZERP, VAN OLDENBARNEVELTSTRAAT IN ROTTERDAM, IS DE
TUSSENPERSOON DIE HET AUTONOME WERK VAN MATHIEU FICHEROUX
– SCHILDERIJEN, TEKENINGEN, OBJECTEN - VERTEGENWOORDIGT.
TEKST: JAN DONIA
FOTOGRAFIE: STICHTING MATHIEU FICHEROUX
MATHIEU FICHEROUX IN EEN KARAKTERISTIEKE
POSE. HIJ WAS EEN BELANGRIJK KU