TOP IN TOWN
KUNST
EERHERSTEL
MATHIEU FICHEROUX: SCHETS VOOR HET
MONUMENT VOOR LOUIS DAVIDS, 1983.
Op 24 maart wordt het monument voor Louis Davids
opnieuw geplaatst op het Raamplein, naast het
gerenoveerde Stadstimmerhuis, waarin nu Mus eum
Rotterdam is gevestigd. Het kunstwerk, een grote, zwart
gespoten stalen kopie van een 78-toeren grammofoonplaat
met een diameter van 2,50 meter, staat schuin omhoog op
een rond plateau van gewapend beton. Het is gemaakt
door beeldend kunstenaar Mathieu Ficheroux. De grote
performer Louis Davids had zijn landelijke bekendheid
vooral te danken aan de grammofoon en de radio. De
plaat van het kunstwerk is gebroken, het afgebroken stuk
ligt ernaast. Dat euvel overkwam veel 78-toeren platen. De
beschadiging past bij het autonome oeuvre van Ficheroux.
Daarin spelen elementen van vervreemding en aantasting,
zoals scheuren en breuken een rol. Maar het is tegelijkertijd
een verwijzing naar de dramatische ervaringen van de
Joodse gemeenschap, waartoe Louis Davids (1883-1939)
behoorde.
Davids werd geboren aan de Zandstraat, in het
stadsgebied waar nu het Raamplein is. In die toen Joodse
buurt groeide hij op en vond hij de stof voor de kleine
levensdrama's die hij later vertolkte in zijn liedjes. 'Wie voor
een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje'.
Louis Davids is lang in Rotterdam blijven wonen, al verwierf
hij zijn roem als één van de grote cabaretiers uit de
geschiedenis van het Nederlandse amusement vooral in
Amsterdam, waar hij in 1939 werd begraven.
Over de wijk bestaat nu een boek: 'De Zandstraatbuurt en
zijn Joodse inwoners' van Hans Schippers, Chris Buitendijk,
Albert Ringer en Rob Snijder (uitgave Douane). Tijdens de
onthulling van het monument op 24 maart wordt het
gepresenteerd.
Gelukkig is Rotterdam Louis Davids niet vergeten. Dat leidde in 1983, honderd jaar na zijn
geboorte, tot de opdracht aan Mathieu Ficheroux
(1926-2003). De realisatie werd mogelijk dank zij
een schenking van Crédit Lyonnais Bank
Nederland NV, die toen net Slavenburgs’ Bank
had overgenomen. Op den duur raakte het
plateau waar de plaat op ligt, in verval. Daarom
werd het kunstwerk enkele jaren terug verwijderd. Terugkeer op het plein was blijkbaar geen
prioriteit. Dat toch tot restauratie is overgegaan,
betekent eerherstel voor Louis Davids. Dat het
zover is gekomen, is te danken aan betrokken
Rotterdammers. Die klopten bij het Centrum
Beeldende Kunst aan met de vraag: waar is die
plaat gebleven? Het is mooi als een kunstwerk
zich hecht op het netvlies van de bevolking.
Dat is bij een aantal werken van Ficheroux, die in
Rotterdam één van de belangrijke autonome
beeldende kunstenaars uit de tweede helft van de
twintigste eeuw was, op monumentaal gebied het
geval. Zeker als het gaat om zijn portret van
Multatuli op de hoek van de Mauritsweg en de
Van Oldenbarneveltstraat. Met die prachtige
tekst ‘Van de maan af gezien zijn we allen even
groot’. Ficheroux ontwierp het schilderij in 1975,
ruim veertig jaar geleden. Iedere Rotterdammer
kent het, ook mensen die nog nooit van Multatuli
(pseudoniem van Eduard Douwes Dekker,
1820-1887, schrijver van ondermeer ‘Max
Havelaar’) hebben gehoord, laat staan van
Ficheroux. Maar allemaal zijn ze, van de maan af
gezien, heel klein.
MATHIEU FICHEROUX: PORTRET VAN MULTATULI, 1975.
DE MOEDER VAN DE TOWNPAINTING.
117