Ermenistan Rehberi
Bağcılık kültürünün Anadolu’nun batısındaki yayılı-
şında, Anadolu’dan Girit ve Ege adalarına göç ederek
Minos Uygarlığı’nın (MÖ 2200–1400) kurulmasında
öncülük eden Hititlerin büyük etkisi olmuştur. Bağ
ve zeytin yetiştiriciliğinde ileri oldukları kabul edilen
Minos Uygarlığı’nın Girit’te başlattığı bağcılık, daha
sonra Mora Yarımadası ve Trakya’ya yayılmıştır.
Pagan dönemi Ermenileri, yeni yılın Ağustos’un
ikinci haftası başladığına inanırlarmış. Bu gün ay-
rıca Büyük Tanrıça Anahit’in günüymüş ve o gün
üzüm kutsanırmış. Anahit’e saygı olarak üzümler,
pınarlara, çeşmelere bırakılır ve ancak bu ritüeller
gerçekleştikten sonra, o sene yeni olgunlaşmış olan
üzümlerden yenebilirmiş. Anlayacağınız, üzümlerin
okunmadan yenmesi yasakmış.
Şarap ticareti en önemli gelir kaynaklarından olan
bir millet için çok anlaşılabilir bir adet… Adetin ne-
reden çıktığını tahmin etmek pek güç değil. Deva-
sa arazilerde göz alabildiğince uzanan bağlardaki
üzümler, büyük ihtimalle herkesin iştahını kabartı-
yordu ve şarap yapılacak olgunluğa gelmeden yenil-
memeleri gerekiyordu.
Gelip geçenin, canı çekenin, şarap olacak câ-
nım üzümleri dalından kopartmasının, sofrada
tüketmesinin önüne geçmenin en kolay yolu
olarak yasaklamayı seçmiş üzümün kıymetini
bilenler. Yasak dini olunca daha kolay uygula-
nıyor demek ki…
Olgunlaşmamış üzümden şarap yapmak pek iyi
sonuçlar çıkarmaz. Üstelik yapılan şarap tica-
reti de öyle pek yabana atılacak miktarlarda da
değildi; tarihin babası Herodot, şarap ticaretini
şöyle anlatıyor:
“Nehir akımı ile Babil’e gelen tekneler tamamen
deriden yapılmıştır ve yuvarlaktır. Bunları nehrin
[Dicle] yukarı kısmında, Asur’un üzerinde yer
alan Armenya’da (Armenia) yaparlar. Önce sö-
ğüt ağaçlarından teknenin iskeletini çatar, sonra
bunun üzerini sanki bir gemi ambarı oluşturur
gibi kaplayacak şekilde derileri gererler. Her
teknede bir, daha büyüklerinde daha fazla, eşek
bulunur. Babil’e ulaşıp yüklerini boşaltınca gemi
iskeletini ve tüm kargıyı satarlar, derileri eşek sır-
tına yükleyip karadan Armenya’ya geri dönerler.
95