Ermenistan Rehberi
Halepli Ermeniler, Ermenistan’a gelirken yanların-
da sadece yaşam enerjilerini getirmediler. Batı Er-
menistan’ın kültürünü de taşıyıverdiler. Çoğunun,
büyük çoğunluğunun dillerinde Türkçe de var me-
sela. 1915 öncesinde aile büyüklerinin sözcükle-
rini, o dönemki Osmanlı ağzı ile telaffuz ediyorlar.
Üstelik bu kelimelerin bazıları bugünün İstanbul
Türkçesi’nde ya unutulmuş ve kullanılmıyor oluyor
ya da anlamı daha değişmiş bulunuyor. Tüm buna
rağmen anlaşılıyor elbet. Tüm bunlar insanı, İstan-
bul’un Anadolu yakasında Boğaz’ı seyreden park-
lardan birinde, Ortaçağ İspanyolcası’nı kullanmayı
sürdüren yaşlı bir Yahudi çifte denk gelen İspanyol
vatandaşı gibi hissettiriyor. Kendi atalarının onları
topraklarından atması nedeniyle yüzlerce kilometre
ötede anadilinin zaman içinde donarak yaşamasını
gören bir İspanyol gibi…
Halepli Ermeniler’in yanlarında getirdikleri tek şey
Türkçe olmadı elbet. Bir de Batı Ermenistan’da aile
büyüklerinin yaptıkları mutfağı taşıdılar Yerevan’a.
Bu kapsamda tartışmasız en başarılarından biri Ain-
tab olsa gerek. Zaten bu konuda tartışılmaz bir kon-
sensüs o kadar geniş ki, Ermeni diasporasının ülke-
ye geldiği yaz aylarında yer bulabilmek için şanslı
ama çok şanslı olmak gerek. Aintab’ın yemekleri
aslında diasporaya da, Türkiyeli turistlere de yeni
değil. Fakat sadece isim olarak. Yoksa pişirme ve
servis şekilleri çok çok farklı. Mesela orada yediğim
mantı gibisini Türkiye’nin mantı merkezi sayılan,
Batı Ermenistan’ın büyük şehirlerinden Kayseri’de
dahi tatmamış olmam acı bir gerçek. Buranın en
önemli yanı ise hizmette kusursuzluğu. Ve bunu
da garsonlarının tamamının Halepli Ermeni olması
sağlıyor.
Sahibi de Halepli Ermeni olan ve ünü dünyanın
dört bir yanına yayılan işletmelerden biri Lah-
majun Gaidz olsa gerek. Evet, salaş görünümlü.
Ve evet, çok ucuz. Bununla birlikte çok lezzetli.
Halepli bu aile, lahmacunun Yerevan’daki adı-
nı, tadını değiştirdi adeta. Çeşit çeşit yaptıkları
lahmacunlar arasında en büyük sorununuz
hangisini seçeceğiniz olacak. Kalabalık gittiyse-
niz şanslısınız. Farklı siparişler verip bölüşebilir
böylece menünün önemli bir bölümünün tadına
tek seferde bakabilirsiniz.
Bir başka ziyaret edilmezse eksik kalınacak
mekan ise Zeituna. Adı gibi zeytin yeşili bir kon-
septte. Kendinizi Kafkaslar’dan çok, Akdeniz
kültürünün ortasında hissediyorsunuz. Mutfağı,
mekanın ortaklarından Shaghig Rastkelenian’ın
annesine emanet. Ev yapımı yemeklerin arasın-
da neler yok ki? Türkiye’den bildiklerimiz, öğren-
diklerimiz ya da bilip de farklı sunum ve pişirme
şekline burada şahit olduklarımız... Mekanın
sade ve şık dekorasyonu da cabası… Tabii nar-
gileler eşliğinde…
Kısacası mutfağıyla, eğlence sektöründeki yeriy-
le, Halepli Ermeniler Ermenistan’ı baştan sona
yeniledi. Ülkede bir devrim yaptılar adeta. Zaten
bugünlerde Yerevan demek çoğu kişi için şid-
detsiz devrim demek.. Yenilenebilme, küllerin-
den yeniden doğabilmek… Fakat bunu zaten
dünya tarihinde büyük bir maharetle becerebil-
miş sayılı halk, yok olmaya ramak kalmışken bir-
den ayakları üstünde durarak kurulabilmiş sayılı
devlet varsa, bunlardan biri zaten Ermenistan’ın
ta kendisi değil mi?
89