Ermenistan Rehberi
* Pag Şuga (Pag Shuga). Maşdots Caddesi’ndeki
2.200 m²’lik alana sahip yapı, meyve, sebze, et satı-
lan bir kapalı çarşı. Çarşıda satılan kuru meyvelerin
tadına bakmanızı ve mümkünse kilolarca almanızı
öneririm. Biz kayak yapmasak da bölgeyi ve Keçaris Manastı-
rı‘nı ziyaret etme şansını elde ettik. Keçaris Manas-
tırı’nın yapımına 11. yüzyılda bir Pahlavuni prensi
(bir Ermenistan soylu ailesi) tarafından başlanmış.
Manastırın yapımı 13. yüzyılda tamamlanmış.
* Church Gregory The Illuminator. Pag Şuga’ya git-
mişken hemen yakınındaki kiliseyi gezip Ermeni mi-
marisi ile yakından tanışabilirsiniz. Yerevan (Erivan)’da gezmek dışında en çok ne
yaptığımı sorsalar, yemek yemek derim. Bolca
yediğim, içtiğim şehirde bizim damak tadımıza
çok uyan lezzetler var. Bir de şunu söyleyim, Eri-
van’da insandan çok restoran var diyenler bile
var. Yalnız şunu belirtmeden edemeyeceğim: ben
her restoranda dönüp dolaşıp hep dolma yedim!
* Soykırım Anıtı ve Müzesi. Ben bu yazımda “Ermeni
Soykırımı” olmuş mu, olmamış mı tartışmasına gir-
meyeceğim, ama gördüğüm anıtı ve müzeyi de anlat-
mam gerektiğini düşünüyorum.
Anıt 1915’te ölen Ermeniler’in anısına 1967 yılında
yapılmış. Sütun Ermeniler’in yeniden doğuşunu, dai-
resel alanın ortasında bulunan, sürekli yanan ateş ise
yası temsil ediyor. Her yıl 24 Nisan’da hayatlarını kay-
bedenleri anmak için insanlar yürüyerek Dzidzerna-
gapert Tepesi’ne yürüyerek çıkıyor ve anıtı çiçeklerle
donatıyor.
* Sevan Gölü ve Sevanavank Manastırı. Kafkasya’nın
en büyük gölü olan Sevan yani Kara Van Gölü, Ye-
revan’a 1 saat uzaklıkta. Gölün altı gazlarla dolu ol-
duğundan siyah görülüyor. Sevanavank Manastırı
Ermeniler’in Arap egemenliğinden kurtulmaya çalış-
tığı yıllarda, 874’te, Prenses Mariam tarafından yap-
tırılmış. Manastır o yıllarda bir adaya inşa edilmiş,
ama Sevan Gölü’nün suları çekilince bir yarımada
üzerinde kalmış.
Yemekleriyle bizden çok da farkı olmayan bir ülke
Ermenistan. Ufak damak tadı dışında da benim
neredeyse aynı lezzeti bulduğum yemekleri su-
nuyor Türk misafirlerine. Bence gidip yerinde
denemelisiniz. Bana buraya gitmeden önce kor-
kup korkmadığımı soranlar oldu. Hatta siyasi ger-
ginlikten ötürü gitme diyenler de. Ancak ben her
ülkenin kendine has güzellikleri olduğunu ve her-
birinin keşfedilmeye değer olduğunu düşünenler-
denim. Bireysel ve ülkesel ilişkileri düzeltmek ve
geliştirmek içinse çözüm belli: Sevgi ve Kardeşlik.
Önyargılardan kurtulup, kin ve nefretten arına-
rak sadece sevgi tohumları yeşertelim. Unutma-
yalım ki insanlığı ancak sevgi besleyebilir.
* Dilijan (Dilican). Ermenistan’ın küçük İsviçresi’n-
de kent merkezindeki Şarambeyan Sokağı’nda ge-
leneksel Ermeni mimarisinin izini sürebilir, Barz Lic
(Duru Göl)’de kamp yapabilir, İçevan yönüne gide-
rek Hağardzin Manastırı’nda Pakraduni Hanedanlı-
ğı’yla tanışabilirsiniz. Hrant Dink, Ermenistan’la ilişkimizi “iki yakın
halk, iki uzak komşu” diye nitelendirmiş. Ben de
bu gezimi ve yazılarımı barışa ve sevgiye adıyo-
rum. İki yakın halkın iki yakın komşu olmasını da
gönülden diliyorum. Gittiğinizde siz de kendi göz-
lerinizde aslında aynı olduğumuzu, aynı kültürü
paylaşan, sadece farklı dili konuşup farklı sınır-
larda yaşayan insanlar olduğumuzu göreceksiniz.
* Tsakhkadzor. Geçmişte Sovyetler Birliği’nin, gü-
nümüzde Ermenistan’ın kayak merkezi. Ermenice
buranın adı Çiçek Vadisi anlamına geliyor. Zülfü Livaneli’nin de dediği gibi:
Dünyayı güzellik kurtaracak,
Bir insanı sevmekle başlayacak her şey
15