%2.2 ile sınırlı kalmıştır. (TMB, 2015)
Bu gelişmelerin yanı sıra, 2014 yılının
ilk 9 ayında yavaşlayan kamu inşaat harcamaları anca %0.2’lik bir büyümeye giderken, inşaat sektörünün büyümesine öncülük
eden özel sektörün harcamalarının artmasının sebebi konut inşaatları, kentsel dönüşüm
projeleri ve artan yatırım risklerine rağmen
yabancılara satış mütekabiliyetinin olumlu
sonuçlanmasıdır. (YEM, 2015)
İnşaat sektöründe üretimin 2014 yılı
ikinci çeyrekten itibaren önemli ölçüde ivme kaybettiği anlamına gelen mevcut
tablo; 2013 yılında %30.2 büyüme gösteren kamu inşaat yatırımlarının 2014 yılında
%10.8 küçülmüş olması ile yakından ilişkilidir.
2013 yılında %0.7 oranında daralan özel
sektör inşaat yatırımları ise 2014 yılında
%9.4 artış göstermiştir. Kamu-Özel Sektör
İşbirliği (KÖİ) modeli ile gerçekleştirilmekte olan alt yapı yatırımları kapsamında 3.
köprü, 3. havalimanı, İstanbul Finans Merkezi, Avrasya Tüneli ve Gebze-İzmir Otoyolu gibi büyük ölçekli projelerin inşaatı
sürmektedir.
Önümüzdeki dönemde de altyapı yatırımlarının liman, hızlı tren, metro ve otoyol
projeleri ile hız kazanabileceği; özellikle seçim öncesindeki sürecin ve kentsel dönüşümün iç piyasaya canlılık katmaya devam
edeceği öngörülmektedir. Ekonomistler,
mevcut hükümetin de, gelecek hükümetlerin de konut yatırımlarını ve yapı sektöründeki büyümeyi teşvik edeceğini, başlamış
projelerin süreceğini dile getirmektedir.
Diğer yandan, KÖİ modeli ile hayata geçirilmekte olan büyük ölçekli yatırım
projelerinin finansman boyutunun, ülkenin
yatırım ortamına ilişkin yapılmaya başlanan olumsuz değerlendirmeler ve ülke risk
primlerindeki artış nedeniyle negatif etkilenebileceği düşünülmektedir.
Ayrıca, büyümeye önemli katkıda bulunan söz konusu yatırımlarda, DOLAR/TL
kurunda son dönemde gözlenen yüksek artışın sürmesi durumunda yüklenilecek ek maliyetler açısından kur riski unsurunun da artmakta olduğu görülmektedir.
Bu noktada söz konusu projelerin finansman paketlerinin, başta kamu bankaları olmak üzere sadece yerli banka konsorsiyumlarından sağlıyor olması, kaynak temini
açısından da dikkatle takip edilmelidir. Bu
bağlamda, genel ekonomi açısından lokomotif bir sektör olan inşaat sektöründe gelişme ve büyüme oranlarının önümüzdeki
dönemde de ekonomiye paralel ve yatay bir
seyir izlemesi beklenmektedir.
KONUT SATIŞLARI
2015 Ocak ayında satılan konut sayısının bir önceki yıl aynı döneme göre %1.68
gerilemesi nedeniyle yıla iyi bir başlangıç
42
ŞUBAT/MART 2016
yapmayan konut sektörü, Şubat ayındaki
yükselişle yeniden ivme kazanmıştır.
TÜİK verilerine göre Şubat ayında konut satışı bir önceki aya göre %10, bir önceki yıl aynı döneme göre %15 artarak 95
021'e yükselmiştir. Diğer yandan, söz konusu %15 artışın asıl bileşeni ikinci el satışlar
olmuş, ilk el konut satışları %6.7 oranında
büyümüştür.
Konut satışlarının Şubat ayındaki ivmelenme süreci sektörel açıdan olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmekle birlikte, bu
artışın kalıcı olup olmayacağı ve mevcut
stokları eritmeye yetip yetmeyeceği tartışmalıdır.
Banka kredisi kullanımı veya inşaat şirketlerinin konutlara ipotek koyarak yaptıkları ilk el satışlarla oluşan ipotekli konut satışlarındaki %53.6'ya varan artış oranı ise
sektörde memnuniyetle karşılanmıştır.
TÜİK verilerine göre 2014 yılında bina
inşaatı maliyet endeksi (BİME) %10,7 artmış, en büyük maliyet kalemi olarak arsa
bedeli öne çıkmıştır. Diğer taraftan, TCMB
tarafından yayımlanan Türkiye Konut Fiyat
Endeksi verilerine göre Aralık 2014'de ko-
nut fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine
göre %16.2
İnşaat sektöründe üretim 2014 yılının
ikinci yarısından itibaren ekonomideki yavaşlama paralelinde önemli ölçüde hız kesmiştir. 2014 yılı birinci çeyrekte geçen yılın
aynı dönemine göre %5.8 olan büyüme oranı ikinci çeyrekte %3.4'e, üçüncü çeyrekte
%2'ye gerilemiş, sektör son çeyrekte %2.0
oranında küçülmüştür.
2014 yılında GSYH'da %2.9'a gerileyen büyüme, sektörde de %2.2 olarak kaydedilmiştir. Ekonomideki yavaşlama ve beraberinde kamu yatırımlarındaki gerileme
ile yakından ilişkili olan bu tablo, sektörün
ekonomideki gelişmelere erken tepki veren
yapısal özelliği nedeniyle sürpriz olmamıştır
Benzer şekilde REIDIN verilerine göre
de Türkiye genelinde konut fiyatlarında
2014 yılsonu itibarıyla yıllık bazda yaklaşık %17 artış gerçekleşmiştir. Konut fiyatları ve inşaat maliyetleri artış hızlarının 2014
yılında %8.17 olarak kaydedilen enflasyon
oranının üstünde olması, yatırım aracı olarak gayrimenkulün değerini, dolayısıyla da