Eko Prestij Dergisi’nde her sayıda yabancı ülkelere yatırım yapmak isteyen iş adamlarımız için hazırladığımız “Yatırım Atlası” bölümümüzde son yıllarda Orta Asya’nın parlayan
yıldızı konumundaki ülkesi Özbekistan bulunmakta.
Peki Özbekistan’ın tarihçesi ne zamana ulaşır? Yer altı kaynakları nelerdir? Ekonomik ve
siyasi yapısı nasıldır? Özbekistan’n kültür mirası bize neleri sunar? Türkiye- Özbekistan
ticari ilişkileri ne boyuttadır? Ve tabii her şeyden önemlisi yabancı yatırımcılar ülkede
nasıl yatırım yapabilirler, hangi şartlarda hangi imtiyaz ve teşviklerden faydalanabilirler?
Bu ve benzeri pek çok sorunun cevabını bu dosyamızda bulmanız mümkün…
İşte dört başı mamur bir Özbekistan analizi…
ÇOK KÖKLÜ BİR DEVLET
GELENEĞİ
Özbekistan; Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılmasının ardından
1991 yılında bağımsızlığını ilan etse de aslında çok çok eski bir devlet geleneğine sahip…
Özbekistan’ın tarih sahnesine ilk çıkışı Cengiz Han’ın torunlarından Batu
Han tarafından kurulan Altın Orda Devleti’nin(1227-1502)başına 9.han olarak 1313
tarihinde Özbek Han’ın geçişi ile başlıyor.
O dönemde sınırlarını giderek genişleten
ve çok güçlü bir devlete sahip olan Özbek
Han’ın ordularına’’ Özbekler ‘’şeklinde hitap edildiği tarihi kaynaklarda yer almakta…
Günümüzde bağımsız Özbekistan Cumhuriyeti ise 1Eylül 1991 de ilan edilmiş.29
Aralık 1991 tarihinde ülkede gerçekleştirilen referandum ile bağımsızlık kararı onaylanmıştır.
Özellikle yer altı madenlerinin zenginliği ile dikkat çeken Özbekistan bağımsızlığını ilan edişinden bugüne İslam Kerimov liderliğinde çok çarpıcı bir dönüşüme adeta
sessiz bir devrime sahne olmaktadır…
SIFIRDAN ZİRVEYE
Tarih yaprakları 1991’i gösterdiğinde
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği dağılır ve Özbekistan da bağımsızlığını ilan
ederken Özbekistan’ın o dönemki ekonomisinin koskoca bir ‘’sıfır’’olduğunu söylemek çok da abartılı olamayacaktır..
Ancak bağımsızlığın ilanının ardından
Özbek yöneticiler makro ekonomiyi düzenlemek için çok titiz ve özenli bir çaba ortaya
koymuşlar ve bunun neticesinde bugün Orta
Asya’ da bir mucize gerçekleşmiştir.
1991 yılında bağımsızlığını ilan ederken
hiçbir uluslararası ticari kuruluşa üye olmayan Özbekistan bugün 30 dan fazla uluslararası ekonomi ve finans kuruluşunun tam
üyesidir. Yine bağımsızlığını yeni ilan ettiği
dönemde sadece Bağımsız Devletler Topluluğu devletleri ile ticaret yapan Özbekistan
bugün gelinen noktada 180 ülke ile ticaretini geliştirmekte,170 ülkeye ise ürettiği
ürünleri ihraç etmektedir.
Ülkenin
bağımsızlığını
kazandığı
1990’ların başında ortalarında %1500’ lerin
üzerinde olan enflasyon izlenen sıkı maliye ve para politikaları ile ülkenin kendisine
özgü ekonomik modelinin başarı ile uygulanması sonucu bugün %7’ler civarına kadar düşmüştür.
2010 yılında Özbekistan’ın Gayri Safi
Milli Hasılası tüm Dünya küresel krizi iliklerine kadar hissettiği bir ortamda %8,3
oranında büyümüş ve bu oranın 2012 de
%8,2013 de %6,5 lik bir büyüme ile süreceği gerek Özbekistan resmi makamlarının
açıklamalarında gerekse Dünya Bankası’nın
‘’2012 Yılı Küresel Ekonomi Perpektifleri’’konulı raporlarında yer almıştır.
Küresel mali krizin devam ettiği 2011
ŞUBAT/MART 2016
127