E-Vespertino Edicion 15 dii Januari 2014 | Page 6

Persconferentie DAO dinsdag 14 januari 2014 Decreto di orarionan di trabou pa horeca y casino Entrante 1 januari 2014 a drenta na vigor e Decreto nobo cu ta stipula reglanan pa sector Horeca y Casino’s. A base di articulo 1 di e Decreto aki e orarionan di trabou pa sector Horeca y Casino ta maximo 9 ora pa dia cu un promedio di 45 ora pa siman, calcula riba un periodo di 12 luna consecutivo, teniendo na cuenta cu e orarionan di trabou pa siman, calcula riba un periodo di 4 siman, por ta un promedio di 48 ora maximo. Es decir cu den un periodo di 4 siman ta posibel cu e orarionan di trabou pa siman ta mas cu 45 ora pero e promedio pa luna no por surpasa 48 ora. Den caso cu e orarionan di trabou surpasa e 9 ora pa dia of promedionan menciona, esaki ta wordo considera overtime. Den practica esaki lo trece cune cu lo bai tin diferente scenario posibel: 1. Tin companianan cu ya caba ta trahando un promedio di 45 ora mirando cu e trahador ta wordo programa pa 8 ora y den e 8 ora ta inclui 30 minuut di break cu pago pues en realidad nan ta traha 7 ora y 30 minuut; 2. Tin companianan cu por bai traha 5 dia enbes di 6 dia pa siman mirando cu ta posibel pa traha maximo 9 ora pa dia, asina e trahador por traha tur dia 1 ora mas y lo hanja un extra dia liber; 3. Tin companianan cu por bai fluctua e orarionan di trabou dependiendo di nan necesidad entre high y low season. Introduccion di e sistema di promedio 45 ora lo tin consecuencia pa e salario combini mirando cu e trahador por traha orarionan varia y pa motibo cu den e sectornan aki ta paga pa ora e salario por fluctua bastante. Pa es motibo aki a pone un areglo transitorio den art 3 di e Decreto cu e trahador cu según su contrato laboral ta traha mas cu 45 ora ta retene su derecho riba e salario combini. Pues e trahador ta bai traha menos ora pero su salario lo mester wordo recalcula pa su salario anual keda por lo menos igual cu na momento di introducción di e Decreto aki. E decreto di Horeca y Casino ademas ta regla e dia di sosiego pa e trahador cu ta su dia off segun su schedule, mirando cu diadomingo pa e sectoran aki ta un dia normal di trabou. E trahador tin derecho riba un short change di por lo menos 11 ora entre shiftnan. E trahador tin derecho riba un diadomingo liber pa luna cu pago. Den caso cu ta traha mas cu 6 ora pa dia e trahador tin derecho riba un pauze di por lo menos 30 minuut. E orario di trabou incluyendo 6 E-Vespertino.com overtime no mag surpasa 60 ora pa siman. Trabou di shift (‘ploegenarbeid’) Dia 1 di april 2013 e Ordenansa Laboral 2013 (OL 2013) a wordo introduci. Intencion di e cambio di OL 2013 tabata principalmente pa brinda flexibilidad den e regla y condicionnan pa (laga) traha. Te dia 1 di april 2013 e leynan cu ta regarda entre otro orario di trabou, dianan y oranan di sosiego no tabata completamente den acuerdo cu e necesidadnan di e mercado a base di desaroyonan di nos economia. Ta importante pa remarca cu Aruba ta un pais turistico, cu ta hasi cu nos reglanan laboral mester ta poco mas flexible pa por brinda e servicio cu nos turismo ta exigi. Un di e cambionan cu OL 2013 a trese cune ta e posibilidad pa cierto tipo di companianan, cu no ta horeca of casino of sector continuo, hasi trabou di shift (ploegenarbeid). Trahamento di shift segun e OL 2013 ta ensera cu por schedule un trahador pa traha diferente oranan cu por varia entre 6 or di mainta y 12 or di anochi. Diadomingo no automaticamente ta dia di sosiego pero por ta un dia normal di trabou pa e trahador riba cual e ta wordo paga na 100%. E trahador cu ta traha shift por wordo geschedule pa traha riba 6 di e 11 dianan di fiesta. Den caso cu diadomingo ta un dia normal di trabou e tin derecho riba por lo menos un diadomingo liber pa luna. Importante pa remarca ta cu no ta tur compania por aplica trahamento di shift. E tipo di trabou aki lo wordo permiti solamente den companianan di cual ta necesario pa nan tin orarionan di trabou mas amplio, pa asina por ofrese nan producto y servicionan na tanto personanan local como turista. Mirando cu ta posibilidadnan nobo cu ley ta ofrese lo cuminsa duna oportunidad na un cantidad limita di tipo di compania pa por aplica ‘ploegenarbeid’. Ta trata aki di companianan cu ta directamente relata na turismo of companianan cu tin como actividad recreacion. Pa medio di e anuncio aki Director DAO ta informa cu entrante dia 1 di januari 2014 companianan cu ta eherce e siguiente actividadnan por traha shift segun e OL 2013: - comercio chikito den stal of riba mercado liber (kioskonan); - tour operators; huur di medionan di transporte riba tera manera auto, truck, containers (sin chofer); - huur di vehiculonan motorisa; - huur di medionan di deporte aquatico (utilidadnan), excl. leasing (sin manehador); - huur di medionan di transporte aereo (utilidadnan) (sin personal); - huur di productonan pa recreacion p.e. bicicleta, cabai, yatenan di placer, utilidadnan di deporte pa por haci e actividad aki ; - limpiesa di edificionan, incl. actividadnan/trabounan di desinfecta y pest control; - proyeccion di film y video den cinema y otro lugarnan di proyeccion of den aire liber; - produccion di presentacionan theatral; - actividadnan di deporte y servicionan relata na esaki; pesca y jaagmento como deporte; - servicionan personal, actividadnan p.e. den sauna’s, solaria, clinica di massage, clinicanan di perde/baha peso, servicionan di escort, wedding planners, sapate y portier. Companianan di cual awor ta posibel pa aplica trahamento di shift segun OL 2013 mester tene cuenta si cu e condicionann di