Persconferentie DAO dinsdag 14 januari 2014
Decreto di orarionan di trabou pa
horeca y casino
Entrante 1 januari 2014 a drenta na vigor e Decreto nobo cu ta
stipula reglanan pa sector Horeca y Casino’s.
A base di articulo 1 di e Decreto
aki e orarionan di trabou pa sector Horeca y Casino ta maximo
9 ora pa dia cu un promedio di
45 ora pa siman, calcula riba un
periodo di 12 luna consecutivo,
teniendo na cuenta cu e orarionan di trabou pa siman, calcula
riba un periodo di 4 siman, por ta
un promedio di 48 ora maximo.
Es decir cu den un periodo di 4
siman ta posibel cu e orarionan di
trabou pa siman ta mas cu 45 ora
pero e promedio pa luna no por
surpasa 48 ora.
Den caso cu e orarionan di trabou
surpasa e 9 ora pa dia of promedionan menciona, esaki ta wordo
considera overtime.
Den practica esaki lo trece cune
cu lo bai tin diferente scenario
posibel:
1.
Tin companianan cu ya
caba ta trahando un promedio di
45 ora mirando cu e trahador ta
wordo programa pa 8 ora y den e
8 ora ta inclui 30 minuut di break
cu pago pues en realidad nan ta
traha 7 ora y 30 minuut;
2.
Tin companianan cu por
bai traha 5 dia enbes di 6 dia pa
siman mirando cu ta posibel pa
traha maximo 9 ora pa dia, asina
e trahador por traha tur dia 1 ora
mas y lo hanja un extra dia liber;
3.
Tin companianan cu por
bai fluctua e orarionan di trabou
dependiendo di nan necesidad
entre high y low season.
Introduccion di e sistema di promedio 45 ora lo tin consecuencia
pa e salario combini mirando cu e
trahador por traha orarionan varia y pa motibo cu den e sectornan
aki ta paga pa ora e salario por
fluctua bastante. Pa es motibo
aki a pone un areglo transitorio
den art 3 di e Decreto cu e trahador cu según su contrato laboral
ta traha mas cu 45 ora ta retene
su derecho riba e salario combini.
Pues e trahador ta bai traha menos ora pero su salario lo mester wordo recalcula pa su salario
anual keda por lo menos igual cu
na momento di introducción di e
Decreto aki.
E decreto di Horeca y Casino ademas ta regla e dia di sosiego pa e
trahador cu ta su dia off segun su
schedule, mirando cu diadomingo
pa e sectoran aki ta un dia normal
di trabou.
E trahador tin derecho riba un
short change di por lo menos 11
ora entre shiftnan.
E trahador tin derecho riba un
diadomingo liber pa luna cu pago.
Den caso cu ta traha mas cu 6
ora pa dia e trahador tin derecho
riba un pauze di por lo menos 30
minuut.
E orario di trabou incluyendo
6
E-Vespertino.com
overtime no mag surpasa 60 ora
pa siman.
Trabou di shift (‘ploegenarbeid’)
Dia 1 di april 2013 e Ordenansa
Laboral 2013 (OL 2013) a wordo
introduci. Intencion di e cambio
di OL 2013 tabata principalmente
pa brinda flexibilidad den e regla
y condicionnan pa (laga) traha.
Te dia 1 di april 2013 e leynan
cu ta regarda entre otro orario di
trabou, dianan y oranan di sosiego no tabata completamente
den acuerdo cu e necesidadnan di
e mercado a base di desaroyonan
di nos economia. Ta importante
pa remarca cu Aruba ta un pais
turistico, cu ta hasi cu nos reglanan laboral mester ta poco mas
flexible pa por brinda e servicio
cu nos turismo ta exigi.
Un di e cambionan cu OL 2013
a trese cune ta e posibilidad pa
cierto tipo di companianan, cu
no ta horeca of casino of sector continuo, hasi trabou di shift
(ploegenarbeid). Trahamento di
shift segun e OL 2013 ta ensera
cu por schedule un trahador pa
traha diferente oranan cu por varia entre 6 or di mainta y 12 or di
anochi. Diadomingo no automaticamente ta dia di sosiego pero
por ta un dia normal di trabou pa
e trahador riba cual e ta wordo
paga na 100%. E trahador cu ta
traha shift por wordo geschedule
pa traha riba 6 di e 11 dianan di
fiesta. Den caso cu diadomingo
ta un dia normal di trabou e tin
derecho riba por lo menos un diadomingo liber pa luna.
Importante pa remarca ta cu no
ta tur compania por aplica trahamento di shift. E tipo di trabou aki
lo wordo permiti solamente den
companianan di cual ta necesario pa nan tin orarionan di trabou
mas amplio, pa asina por ofrese
nan producto y servicionan na
tanto personanan local como
turista. Mirando cu ta posibilidadnan nobo cu ley ta ofrese lo
cuminsa duna oportunidad na un
cantidad limita di tipo di compania pa por aplica ‘ploegenarbeid’.
Ta trata aki di companianan cu ta
directamente relata na turismo of
companianan cu tin como actividad recreacion.
Pa medio di e anuncio aki Director
DAO ta informa cu entrante dia 1
di januari 2014 companianan cu
ta eherce e siguiente actividadnan por traha shift segun e
OL 2013:
-
comercio chikito den stal
of riba mercado liber (kioskonan);
-
tour operators; huur di
medionan di transporte riba tera
manera auto, truck, containers
(sin chofer);
-
huur di vehiculonan motorisa;
-
huur di medionan di deporte
aquatico
(utilidadnan),
excl. leasing (sin manehador);
-
huur di medionan di transporte aereo (utilidadnan) (sin
personal);
-
huur di productonan pa
recreacion p.e. bicicleta, cabai,
yatenan di placer, utilidadnan di
deporte pa por haci e actividad
aki ;
-
limpiesa di edificionan,
incl. actividadnan/trabounan di
desinfecta y pest control;
-
proyeccion di film y video
den cinema y otro lugarnan di
proyeccion of den aire liber;
-
produccion di presentacionan theatral;
-
actividadnan di deporte y
servicionan relata na esaki; pesca y jaagmento como deporte;
-
servicionan personal, actividadnan p.e. den sauna’s,
solaria, clinica di massage,
clinicanan di perde/baha peso,
servicionan di escort, wedding
planners, sapate y portier.
Companianan di cual awor ta
posibel pa aplica trahamento di
shift segun OL 2013 mester tene
cuenta si cu e condicionann di