GÜNCEL
TEMMUZ / AĞUSTOS 2018
ZEYTİN FİDAN TIRTILI
Zeytin fidan tırtılı, Bursa ili koşullarında kışı son dönem larva ola-
rak toprak altında geçirir. Bursa ili zeytinliklerinde ağustos, ey-
lül ve ekim kasım aylarında birbiri içine girmiş 2 döl ve 1 kısmi
döl verir. Yumurtadan çıkan zeytin fidan tırtılı larvaları, taze bir
yaprak arar ve bunun üzerinde beslenmeye başlar. Yeni çıkmış
larvanın ilk tercihi, taze zeytin fidanları veya sürgünleridir. Zeytin
fidan tırtılı 3. larva döneminden sonra çok oburca beslenmekte
ve zeytin yapraklarının tamamını tüketmektedir. Larvalar, zeytin
meyvelerinin kabuğunu kemirerek beslenmeye başlar ve mey-
ve etini çekirdeğe kadar yemek suretiyle zarar yapar.
Bahçe kenarlarında veya çevresinde bulunan zararlının diğer
konukçularının yok edilmesi birinci döl larvalarının beslen-
mesini engellemesi bakımından yararlıdır. Ayrıca, toprak al-
tında kışlayan larvaların soğuk günlerde toprak yüzeyine çı-
karılması için kış aylarında yapılacak toprak sürümü yararlıdır.
Son olarak, ilk dönem larvaların obur sürgünleri sevdiği ve
bunlar üzerinde kolay gelişebildiği göz önüne alınarak, bun-
ların temizlenip yakılması ve böylece larva popülasyonunun
düşürülmesi mümkündür.
ZEYTİN ÇİÇEK SAP SOKANI
dallarda geçirmektedir. Yılda bir döl verir. Zeytin yara koşnili-
nin hareketli larvalarının çıkmaya başladığı dönemde yağış-
ların olması durumunda büyük oranda ölümler gerçekleşir.
Eğer bu dönemde üç günlük sıcaklık ortalaması 30 C’nin
üzerinde seyrederse larva çıkışları durur. Sıcaklık 40 C’nin
üzerine çıkarsa büyük oranda I. dönem larva ölümleri gö-
rülür. Ayrıca kışa I. dönem larva olarak girenler minimum
sıcaklıkların 0 C’nin altına düşmesi ile büyük oranda ölmek-
tedirler. Zeytin yara koşnilinin zararı, tepe tomurcuklarını
kurutmakla başlamaktadır. Ağır bulaşmalarda, ilkbaharda
sürekli sürgün vermek için çaba harcayan ağaçta, sürgün
boyları kısalmaktadır. Büyümede gerileme olmakta ve çoğu
kez ağaç meyve bağlayamamaktadır. Yaprak koltuklarına
yerleştiği sürgünlerde ise yapraklar dökülmekte ve sür-
günler kurumaktadır. Ağır bulaşmalarda 3 yaşlı dallar 1-2 yıl
içinde kuruduğundan zararlının popülasyonu da azalmakta,
yeni sürgün teşekkülü olmayan ağaçlarda ise varlığını sür-
düremez.
Kışı, sürgünlerde açılan yarıklar içinde yumurta halinde ge-
çirir. Havaların ısınmaya başladığı mart sonu nisan başlarında
yumurtalar açılmaya başlar. Nimf ve ergin dönemleri tama-
men zeytinde geçer. Gerek nimf ve gerekse erginler hor-
tumlarını çiçek tomurcuklarına sokarak beslenirler. Bu zararlı
yılda 1 döl verir. Zeytin çiçek sap sokanları doğrudan doğru-
ya bir çiçek zararlısıdır. Çiçek tomurcuklarının belirmesi ve
kabarması ile başlayan zarar çiçeklerin meyve bağlamasına
kadar devam eder. Zarar nimf döneminde başlar, ancak ergin
döneminde oburca beslendiği için zarar daha da artar. Her
iki dönemde de böcek, hortumu vasıtasıyla önce tomurcu-
ğun çanak yaprağını ve daha sonra çiçek iç organlarını eme-
rek beslenir.
Çanak yaprağının emilmesi sırasında dairesel bir leke mey-
dana gelir. Zaman ilerledikçe emgi yeri koyulaşır, çiçek açı-
lamaz, renk kahverengiye dönüşür ve sonuçta da zarar
gören tomurcuk kuruyup dökülür. Normal yıllarda bir çiçek
salkımındaki 30-40 tomurcuktan 4-8 tanesi bu zararlıya he-
def olmakta ve meyve bağlayamamaktadır. Zeytin çiçek sap
sokanı mücadelesi, zeytin güvesinin çiçek nesli mücadelesi
ile aynı zamana rastladığından, zeytin güvesi mücadelesinin
yapıldığı bahçelerde, bu zararlı için ayrıca kimyasal mücade-
leye gerek yoktur. Zeytin güvesi mücadelesinin yapılmadığı
bahçelerde ise, zeytinin çiçek açma zamanında, Zeytin çiçek
sap sokanının nimf ve erginlerin zararlı olmaya başladığı ni-
san sonu mayıs başlarında, ağaç başına 25 civarında zararlı
saptandığında ilaçlama yapılmalıdır.
61