16 | BNL | APRIL 2019 | SPECIAL VEILIGHEID
Tekst | Marije Rispens
Foto | René van den Burg
SPECIAL VEILIGHEID | APRIL 2019 | BNL | 17
Foto | Josine Voogt
COLUMN
MICHEL SCHENK, ARBEIDSINSPECTEUR BIJ DE INSPECTIE SZW:
"EEN ONGEVAL OVERKOMT JE NIET"
Beknelde vingers, valpartijen, botbreuken, dodelijke ongevallen. Als arbeidsinspecteur en projectleider ‘Leren van ongevallen in de Bouw en Infra’ kom ik
het vaak tegen. Vaker dan mij lief is. Het is makkelijk te zeggen dat de werknemer fout zat. Maar veiligheid begint al in de ontwerpfase van een project.
‘Vergeten aan te lijnen’. Dat hoor ik regelmatig als
ik na een ongeval op de bouwplaats kom.
De bouwvakker op de grond kan het zelf niet altijd
meer navertellen. Collega’s zijn geschrokken of
ontdaan, de partijen leggen vaak de schuld bij die
werknemer zelf. En zo denkt het slachtoffer er zelf
ook vaak over. Dat is de praktijk.
Het is gebruikelijk om te kijken naar wat er fout is
gegaan: hoe kon dit gebeuren, wat is de oorzaak
van dit ongeval? Maar ik kijk ook op een andere
manier: wat leren we er nou van? Veiligheid begint
bij de bron van de te nemen maatregelen. Zo is
bij het werken op hoogte een vaste leuning een
"DOOR POSITIEVE GROEPSCONTROLE
SPREEK JE ELKAAR MAKKELIJKER AAN"
veiligheidseis. Of anders een tijdelijke leuning.
Pas daarna zijn PBM’s aan de orde, zoals een
harnas met een vallijn. Oplossen met ‘persoonlijke
beschermingsmiddelen’, dat zie ik onnoemelijk
vaak in de praktijk. Maar dan ben je als werkgever
dus eigenlijk al twee keer tekortgeschoten.
Zo was iemand gevallen omdat hij niet was
aangelijnd tijdens de montage van vliesgevel
elementen. Het eerste wat de bouwvakkers
Bij onveilige situaties luidt het credo van voorzitter van het kernteam veiligheid, waarin ook een automatisme wordt. In de loop der jaren ’s morgens deden: de leuningen weghalen en zich
Mourik 'zie het, zeg het en los het samen op'. Gert de raad van bestuur vertegenwoordigd is. “Wij zijn machines veiliger geworden en zijn er betere aanlijnen. In het onderzoek liep ik met het bedrijf
Griffioen, hoofd corporate veiligheid: “Je ziet gaan over het centrale veiligheidsbeleid en onder- procedures en regels gekomen rond veiligheid. hun werkproces stap voor stap na. Simpelweg
risico’s sneller bij een ander dan bij jezelf. We zoeken de ernstige ongevallen. Bij Mourik werken Maar mensen blijven de zwakste schakel, daarom met de vraag ‘hoe doe jij je werk?’ Het bleek niet
moeten er samen aan blijven werken om ons in totaal 25 mensen die zich met veiligheid bezig- is er een verandering in onbewust menselijk noodzakelijk om de leuningen weg te halen en
veiligheidsdoel van nul ongevallen te bereiken.” houden, bijvoorbeeld met het begeleiden van gedrag nodig.” aangelijnd te moeten werken. Het was moge-
projecten en de afhandeling van sissermeldingen.”
Aan de basis van het veiligheidsbeleid van Mourik
lijk om de panelen op een tafel te leggen en ze
Groepscontrole vervolgens over de leuning heen te hijsen. De
ligt een onderzoek naar de oorzaken van ernstige Met een sisser Met een gedragsprogramma hoopt Mourik dat kennis is er dus wel, maar mensen denken niet
incidenten in de afgelopen twee decennia. Hieruit Bij een sissermelding kunnen medewerkers via mensen elkaar eerder aanspreken op onveilig goed na. Een creatieve oplossing is er altijd. Na
formuleerde Mourik tien essentiële veiligheids een app onveilige situaties melden. “De naam gedrag. “Een positieve vorm van groepscontrole, het ongeval zijn ze op die manier gaan werken.
regels, zoals valbeveiliging bij werken op hoogte, komt van ‘met een sisser aflopen’. Een essentiële zodat je elkaar makkelijker aanspreekt op onveilig uit het valbereik van een hijslast blijven en werken veiligheidsregel is om iedere klus te beginnen met gedrag. Aan leidinggevenden geven we daar- Vrijwel altijd blijkt dat een bouwongeval te
met gekeurde gereedschappen en veiliggestelde een LMRA en een startwerkoverleg. Eventuele naast observatietrainingen. Bij Mourik hebben voorkomen was geweest. Een ongeval overkomt
apparatuur. De regels worden herhaaldelijk onveiligheden moeten altijd besproken worden we ook een industriële tak. Je ziet dat het in de je niet. Daar gaat een serie aan overwegingen
gecommuniceerd met alle medewerkers. Door met een leidinggevende, zodat er een oplossing petrochemiesector al veel langer gemeengoed aan vooraf. Dat vraagt van opdrachtgevers en
een jaarlijkse veiligheidsdag, video’s, posters in komt. Daarna volgt zo’n sissermelding, zodat is om elkaar aan te spreken. In de bouw en infra bouwbedrijven een actieve houding in plaats van
verschillende talen en nieuwsbrieven bijvoorbeeld. we de situatie achteraf kunnen analyseren. wordt dat soms nog gezien als ‘matennaaierij’, een reactieve. Dus om veiligheid al in de ontwerp-
Alle communicatie over veiligheid is duidelijk Veiligheid verbeteren moet een begrip worden in maar daar moeten we echt van af. Veiligheid doe fase mee te nemen en veiligheidsprocedures in te
herkenbaar door het logo S@M - Safety@Mourik. je organisatie en dat kost tijd. We zijn met 3.000
je samen.” •
sissermeldingen per jaar op de goede weg.”
veilig werken, zodat het normaal is dat iedereen
Meer informatie
Gert Griffioen is verantwoordelijk voor het uniforme
veiligheidsbeleid onder de verschillende werk- Ongelukken gebeuren meestal als mensen
maatschappijen en alle 2.200 medewerkers van niet alert zijn, zegt Griffioen. “Op de automa-
Mourik. Hij werkt samen met vier HSEQ-managers tische piloot signaleer je gevaar niet meteen.
- Health, Safety, Environment en Quality - en is de Daarom moeten we zorgen dat veiligheid ook
bouwen. En een cultuur te creëren van gezond en
Contactpersoon
Yvonne Hiddink
Adviseur Sociale Zaken
[email protected]
elkaar op de bouwplaats erop aanspreekt. En
met iedereen bedoel ik de opdrachtgever en de
aannemer, maar ook de werknemer en de zzp’er.
Want ‘we doen het altijd zo,’ wil niet zeggen dat
we het ook altijd veilig gedaan hebben. •