COLOMN
BIOBASED
BOUWEN
ZEEUWSE INITIATIEVEN
In de ontwikkeling van materialen en producten werkt het
lectoraat Biobased Bouwen samen met academies en andere
lectoraten van HZ University of Applied Sciences in Zeeland.
Zeeland heeft een aantal unieke bedrijven op het grensvlak
van landbouw en bouw. Daarnaast heeft Zeeland de beschikking over ruime kennis op het gebied van teelt, beschikt het
over vruchtbare gronden en zijn er geschikte lokale biomassastromen als schelpen, wieren, zeegrassen, vlas en olifantsgras.
VOORBEELDEN
VAN ZEEUWSE BIOBASED-ONTWIKKELINGEN:
Studenten van HZ hebben een meetopstelling gemaakt om de akoestische en thermohygrische eigenschappen van biobased bouwmaterialen te onderzoeken. Het lectoraat Biobased Bouwen gaat onderzoek
doen naar gezondheidseigenschappen en well being, samen met de
lectoraten Healthy Regions en Leisure Tourism and Hospitality.
R&B wonen heeft enkele jaren geleden een woning gerenoveerd met
eerste generatie biobased bouwmaterialen. Hoe staat deze woning er
nu bij? Wat zijn de leerlessen voor de volgende generatie materialen?
Studenten Bouwkunde gaan met deze vragen aan de slag.
De provincie Zeeland wil verduurzaming van zorggebouwen in Zeeland stimuleren en ondersteunt een onderzoek van Emergis om het
ambitieniveau te bepalen voor duurzaamheid, biobased en energiezuinig. Op basis van de uitkomsten zullen de zorginstellingen concrete acties ondernemen op het gebied van biobased bouwen.Studenten Bouwkunde gaan een biobased (vakantie)woning ontwerpen en
samen met mkb-bedrijven realiseren. Het wordt een living lab waar
biobased bouwmaterialen en producten getoond kunnen worden.
6 Op zoek naar toegevoegde waarde
DROMEN
EN DOEN
Tot op heden is de bouw nauwelijks
bereid dan wel in staat gebleken te
anticiperen op de enorme veranderingsopgave waarvoor zij staat. Het weinig
veranderingsbereid zijn enerzijds en de
met schaarsteproblemen geconfronteerde maatschappij anderzijds, moet wel
leiden tot een clash.
Het energieprobleem zullen we ooit duurzaam tackelen, maar hoe zit het met materialen? Ook die worden schaars, terwijl
de bouw als sector ruim 40% van de totale
materiaalconsumptie voor haar rekening
neemt. De vraag is hoe we deze naderende
clash rondom materiaalschaarste kunnen
verzachten? Een meersporenbeleid lijkt
evident, bijvoorbeeld gericht op:
• bouwen met minder materiaal;
• dubbel ruimte gebruik (minder bouwen);
• bouwen met producten die gebouwen
overleven en herbruikbaar zijn;
• aanpasbare gebouwen die herbruikbaar
zijn;
• recycling van afval;
• bouwen met herwinbare materialen
(biobased);
• creëren van materie;
• importeren uit de ruimte;
• …
Er zijn al aanzetten zoals Slimbouwen, gericht op een efficiënt bouwproces, een flexibel (her)gebruik en een forse materiaalbesparing. Er zijn gedachten over het gebouw
als materiaalvoorraadvat. En ook bestaan er
ideeën zoals bouwen met materiaalschuim:
staalschuim, steenschuim, betonschuim of –
nog extremer – gefixeerde rook cq, aerogel/
nanogel. Aldus bouw je meer volume met
aanmerkelijk minder materiaal. Eerlijk gezegd denk ik dat de uitdaging niet primair
van technologische aard is. Het probleem is
feitelijk dat er op lange termijn een maat-
schappelijk probleem dreigt dat we moeten
oplossen met een op de korte termijn ingestelde markt en dito politiek systeem. Door
een ontbrekende sense of urgency blijft
anticiperend handelen uit. Misschien moet
je daarom wel doelen op termijn definiëren,
maar vervolgens nadrukkelijk aansluiting
zoeken bij wat er al is. Daarmee bewust
kiezend voor een geleidelijke weg om zodoende de voorspelbare weerstand bij een
radicale ommezwaai te omzeilen.
Prof. dr. ir. Jos Lichtenberg
Hoogleraar productontwikkeling
TU Eindhoven, initiator Slimbouwen
en House of Tomorrow Today, publicist,
innovatie-consultant.
Dat geldt ook voor biobased bouwen. Het
is interessant om te zoeken naar natuurlijke
materialen en de veredeling daarvan tot
duurzame bouwmaterialen en -producten.
Tegelijkertijd moeten we in een bestaande
omgeving stappen zien te zetten.
Bij biobased biedt bijvoorbeeld de gesettelde
houtbouw kansrijke aanknopingspunten.
Zo kun je vanuit een bestaande biobased-kracht met minder weerstand vooruitkomen en worden de houtbouwers
mede-aanjager van de missie.
Ik roep op tot dromen. Alle business op aarde is ooit begonnen
met een idee. Dat is de basis van
alles. Niets is te gek. Zelfs het
importeren van materiaal uit
de ruimte niet. Wellicht zijn
de Googles, Apples, Ikea’s,
en Microsofts van deze wereld wel de aliens die wij nodig
hebben. Tegelijkertijd moeten we
niet alleen dromen, maar ook doen.
Het is zinvol om in de bestaande markt
bondgenoten te vinden en daarmee
tastbare stappen te zetten.
Niets is toeval, ook dit lectoraat niet.
Willem, veel succes!
BIOBASED BOUWEN
7